İş ölçümü yöntemi ve Cumhuriyet Üniversitesi Araştırma Hastanesinde bir uygulama

Abstract

ÖZET Verimlilik kavramı ve verimlilik çalışmaları, gerek ülke düzeyinde, gerekse işletme düzeyinde taşıdığı önemden dolayı güncel hale gelen ve güncelliği süreklilik arz eden bir konudur. Günümüzde gelişmişlik düzeyi ve ekonomik sistem farklılığı gözetmeksizin tüm ülkelerde verimlilik, ulusal refahın artırılmasında ve yaşam standardının yükseltilmesinde büyük önem taşımaktadır. İşletme düzeyinde ise hızla gelişen teknolojiye ayak uydurabilmek, eldeki kıt kaynaklan daha etkin kullanabilmek ve katı rekabet şartlarında ayakta kalabilmek gibi problemlere çözüm yolu arayışları, verimlilik kavramını ön plana çıkarmıştır. Verimlilik anlayışının taşıdığı önemden dolayı, tez çalışmasında verimlilik ve verimlilik artırma çalışmalarında kullanılan teknikler incelenmiş, bunlar arasından geniş bir uygulama alanına sahip olan iş etüdü tekniği esas alınmıştır. Bu çalışmada bir üniversite hastanesinin genel cerrahi bölümüne bağlı endoskopi odasında gerçekleştirilen endoskopi işlemi üzerinde verimlilik değerlendirmesi yapılmıştır. Verimlilik artırma tekniklerinden iş ölçümü tekniği kullanılarak potansiyel performans düzeyi ile mevcut performans düzeyinin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Uygulama tekniği olarak, doğrudan iş ölçümü tekniği olan ve sonuçlarının güvenirliliği ve kesinliği açısından geniş bir uygulama alanına sahip bulunan zaman etüdü tekniği belirlenmiştir. Uygulamada zaman etüdü tekniği aşamalan sırası ile izlenmiştir. Öncelikle, endoskopi işlemi, başlangıcı ve bitişi kesin olarak belirlenebilen ve ölçülebilme özelliğine sahip iş öğelerine ayrılmıştır. Her bir iş öğesi için. yapılan ön gözlemler sonucunda, istatistiksel yöntem kullanılarak örnek büyüklükleri hesaplanmıştır. Ölçümler sürekli zamanlama yöntemi kullanılarak yapılmış ve her bir öğenin ortalama zamanlan ile standart sapmaları belirlenmiştir. Bu ortalama zamanlara, çalışanlann etken hızının derecelendirilmesi amacıyla Westinghouse derecelendirme sistemi kullanılarak, derecelendirme paylan eklenmiş ve normal zamanlar bulunmuştur. İşlemingerçekleştirilmesi sırasında ortaya çıkan ve işin süresini etkileyen paylar (gecikme, yorgunluk, vb.)belirlenmiş ve bunlar normal zamana dahil edilerek standart zamanlar hesaplanmıştır. Mevcut sistemde bir endoskopi işlemi için harcanan zaman ile hesaplamalar sonucunda elde edilmiş standart zaman karşılaştırılmış ve ikisi arasındaki farka sebep olan kaçınılabilir etkin olmayan zamanlar ve iş öğeleri ortaya çıkarılmıştır. Bu etkin olmayan zamanlann sebepleri araştırılarak, bunların ortadan kaldırılabilmesi için işleme yönelik öneriler geliştirilmiştir. VI

SUMMARY Productivity concept and productivity improvemet techniques have become the topic of the day because of their importance for both the countries and the firms. Global efforst for improving natinal wellfare and life standards focused attention on productivity all of the countries, regardless of differences of developmental status and economical systems among them. On the firm basis, productivity improvement techniques gained much more interest as a unique way of surviving hard compettition, adaptation to high technology and using scarce resources effectively. Allthough productivity is equally important for both production and service industries, it is ignored for a long time in the service industry. Therefore, necessity of productivity improvement techniques and their applications should be considered seriously for this sector. Diagnostic upper gastrointestinal endoscopy procedure, which performed in an endoscopy unit of a university hospital was chosen for productivity analysis. The time study technique, one of the direct work measurement tecniques is preferred as the method for its reliability and wide applicability. By using this technique, it is aimed to compare the present and the potential levels of performance. The procedure is divided into measurable work elements with definable beginning and end. Sample sizes are determined statistically, following the primary observations with direct timing method. The normal time for each work element is obtained by adding performance rating calculated by Westinghause System to the observed time. The standard time of a work element was the normal time adjusted for tolerances (delay, tiredness etc.). Sum of the standard times calculated for each work element gave the standard time for whole procedure. VI 1After comparing the actual and standard procedure times, avoidable ineffective times and work elements are determined a long with their causes. As a result, several new procedures for work elements are suggested. Vlll