Uluabat gölünde (Bursa) yaşayan Carassius gibelio (gümüşi havuz balığı) türünün gonat gelişimi ile ilgili kas dokusu yağ asit bileşiminin araştırılması

Abstract

Bu çalışmada; Uluabat Gölü'nde yaşayan Gümüşi Havuz Balığı (Carassius gibelio Bloch, 1782) türünün kas dokusu yağ asidi bileşiminin gonat gelişimine bağlı olarak incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada kullanılan cinsel olgunluğa erişmiş Carassius gibelio örnekleri Kasım, Aralık, Şubat, Nisan ve Mayıs aylarında Bursa ili sınırları içinde bulunan Uluabat Gölü'nden yakalanmıştır. Ayrıca deneylerde kullanılan balıklar halkın gıda olarak tükettiği büyüklüktedirler. Gümüşi Havuz Balığı'nın kas lipitleri metanol ve kloroform ile ekstrakte edilmiştir. Yağ asidi metil esterleri ise gaz kromatografisi metoduyla analiz edilmiştir. Gümüşi Havuz Balığı'nın kas dokusunda en çok bulunan yağ asitleri; doymuş yağ asitleri (DYA) içinde palmitik (C16:0) ve stearik (C18:0) asitler, tek çift bağlı doymamış yağ asitleri (TÇBDmYA) içinde oleik (C18:1n9) ve nervonik (C24:1) asitler, çok çift bağlı doymamış yağ asitleri (ÇÇBDmYA) içinde de linoleik (C18:2n6), eikosapentaenoik (EPA, C20:5n3) ve dokosaheksaenoik (DHA, C22:6n3) asitlerdir. Kas dokunun DYA, TÇBDmYA ve ÇÇBDmYA oranları sırası ile %24.67?30.84; %15.89?30.76 ve %27.64?44.49 arasında değişmiştir. Toplam yağ asitleri içinde bulunan EPA+DHA miktarı ise %8.76 ile %34.64 arasında değiştiği tespit edilmiştir. n3 ÇÇBDmYA'nın n6 ÇÇBDmYA'ya oranı ise %2.67 ile %12.23 arasında değişim göstermiştir. Kış aylarında toplam DYA ve TÇBDmYA oranları kademeli olarak azalmasına rağmen ÇÇBDmYA özellikle de n3 ÇÇBDmYA oranları ise artış göstermiştir. Bu sonuç Carassius gibelio'nun kas dokusu yağ asit bileşiminin gonat gelişimi ve çevresel faktörlerden (özellikle su sıcaklığı) önemli derece etkilendiğini göstermektedir. Bu sonuçlar aynı zamanda Carassius gibelio'nun gıda değerinin soğuk kış aylarında daha iyi olduğunu da göstermektedir.

In this study, the aim was to investigate muscle fatty acid composition of Crucian carp (Carassius gibelio Bloch, 1782) in Uluabat Lake with respect to gonadal maturation. Carassius gibelio which was at its sexual maturation, used in the experiment was caught from Uluabat Lake in Bursa at the months of November, December, February, April and May. The representative fish used in experiment were also in proper sizes for public consuming. Muscle lipid of Crucian carp was extracted with methanol and chloroform. Fatty acid methyl esters were analyzed by gas chromatography method. In the muscle of Carassius gibelio, palmitic (C16:0) and stearic (C18:0) acids in saturated fatty acids (SFAs), oleic (C18:1n9) and nervonic (C24:1) acids in monounsaturated fatty acids (MUFAs), linoleic (C18:2n6), eicosapentaenoic (EPA, C20:5n3) and docosahexaenoic (DHA, C22:6n3) acids in polyunsaturated fatty acids (PUFAs) were the most abondant fatty acids. Seasonal ranges of total SFAs, MUFAs and PUFAs ratios of muscle were 24.67-30.84%; 15.89-30.76%; 27.64-44.49%, respectively. The amount of EPA+DHA acids in total fatty acids varied from 18.76% to 34.64%. In the months of winter, while the ratios of total SFAs and MUFAs gradually decreased, the ratios of PUFAs, especially n3 PUFAs increased. The results indicated that muscle fatty acid composition of Carassius gibelio was significantly influenced from gonad maturation and environmental condition, especially water temperature. The results also showed that nutritional values of Carassius gibelio were higher in the cold months of winter.