Tokat mezar ve yapı kitabeleri üzerine bir inceleme

Abstract

Tarih araştırmalarında en az diğer kaynaklar kadar mezar taşları da büyük bir önem arz etmektedir. Bu bağlamda mezar taşlarından, ait oldukları dönemin demografik, toplumsal ve ekonomik yapısı hakkında bilgiler edinilebilmektedir.?Tokat Mezar ve Yapı Kitabeleri Üzerine Bir İnceleme? adlı bu çalışmada Tokat Müzesi, Tokat Mevlevihane Müzesi ve Tokat'ın muhtelif yerlerindeki dokuz mezarlıkta bulunan 757 adet mezar kitabesi üzerine çalışılmıştır.Birinci bölümde yapı kitabeleri yer almaktadır. Yapı kitabeleri konusu daha önce İsmail Hakkı Uzunçarşılı tarafından çalışıldığı için, aynı şeyleri bir daha tekrar etmemek adına, Uzunçarşılı'nın ?Tokat Kitabeleri? adlı eserinde yer alan yapı kitabeleri liste halinde zikredilmekle yetinilmiştir.İkinci bölümde, söz konusu müzeler ve mezarlıklar hakkında bilgiler verilmiştir. Daha sonra buralarda bulunan mezar kitabeleri, fiziki açıdan, kronolojik açıdan, dil açısından, cinsiyet açısından, mesleki açıdan, sülale isimleri açısından, unvan ve lakaplar açısından ve yer adları açısından incelenilerek tahlil edilmeye çalışılmıştır.Üçüncü bölümde, mezar kitabeleri hakkında genel bir değerlendirme yapılarak, başka şehirlerde bulunan mezar taşları üzerine yapılmış çalışmalarla karşılaştırmalar yapılmıştır.Sonuç ve bibliyografya bölümünden sonra ekler kısmında, bu çalışmaya konu olan kitabe metinleri orijinal şeklinin yanında günümüz Türkçesiyle birlikte verilmiştir.

The grave stones are one of the most important sources as well as the others in historical investigations. At this context some information like the demographic, social and economic structures can be achieved from them.In this study that named as ?The Tomb and The Building Inscription in Tokat?, 757 stones which were investigated from in nine graveyards placed in different places of Tokat, from Tokat Museum and from Tokat Mevlevihane Museum were studied.There are the building inscriptions in the first chapter. Since the building inscriptions are studied by İsmail Hakkı Uzunçarşılı, on behalf of not to mention again the same things, the list of the inscriptions in his work named as Tokat Inscriptions (Tokat Kitabeleri) were only mentioned.Some information about the museums and graveyards were given in the second chapter. Then the graveyards settled there were investigated on the point of their attributes include their physical, chronological, philological, genderal, professional aspects and as well as the name of great famlies, titles, nicknames and finally the place-names.In the third chapter while some evaluations were made about the grave stones and they were compared with the works about the graveyards which were put in the other cities.After the Conclusion and Bibliography chapters, the texts of the inscriptions investigated in this work were given in the add chapter with both their original shapes and the current Turkish.