Destanlardan günümüze doğum, ölüm adet ve inanışları

Abstract

Geçiş dönemlerindeki âdet ve inanışlar, kültürün önemli dinamiklerini içerisinde barındırmaktadır. Dolayısıyla ait oldukları toplumları tanıma noktasında bize hatırı sayılır bir ölçüde yardımcı olur. Bu sebeple söz konusu dönemlerin detaylı bir şekilde incelenmesi gerekir.Geleneksel unsurların zaman içerisinde sergilediği değişim ve dönüşümler, incelemenin önemli bir parçasıdır. Bu çalışma, Anadolu Türklüğünün doğumla ölüm konusundaki âdet ve inanışlarında yaşanan değişimlerin tespit edilmesi gayesiyle meydana getirilmiştir. Yirminci yüzyıl ve sonrasındaki âdet ve inanışları incelemek yazılı ve sözlü kaynakların çokluğu nedeniyle kolaydır. Ancak daha önceki devirlerin âdet ve inanışları için aynı kolaylık söz konusu değildir. Eski çağlardan beri üretilen destan ve halk hikâyelerine müracaat edilerek bu zorluğun aşılması amaçlanmıştır. Bu gayenin gerçekleştirilmesi için başvurulan destanlarda ve halk hikâyelerinde üretildikleri devirlerin doğum ve ölümle ilgili âdet ve inanışlarına yer verildiği görülmüştür. Bu âdet ve inanışlarla yirminci yüzyıl ve sonrası âdet ve inanışları arasında ortaklıklar olduğu sonucuna varılmıştır.Destanlardan halk hikâyelerine; oradan da günümüze kadar uzanan çizgide söz konusu âdet ve inanışlarda zaman ve çevreye bağlı olarak bir değişim ve dönüşüm gerçekleşmiştir. Ancak bu değişim ve dönüşümler, doğum âdet ve inanışlarında hızlı ve kapsamlı bir şekilde yaşanırken ölüm âdet ve inanışlarında daha yavaş ve dar kapsamlı bir çerçevede meydana gelmiştir.Anahtar Kelimeler: destan, halk hikâyeleri, yazılı ve sözlü kaynaklar doğum, ölüm, âdet, inanış

Customs and beliefs in transition period which contains the important dynamics of the culture help us relate to recognition of societies efficiently. Consequently, this periods should be analyzed particularly.Changes and transformations which are exhibited during time by traditional elements is an important component of the study. This study was aimed for discover lived changes on customs and beliefs related to Turkishness of Anatolia?s death and birth themes.To Analyze customs and beliefs in 20th century and later is so easy because there are many written and oral resources. But it can?t be said same easiness about more previous period?s customs and beliefs. It has been aimed to overcome thanks to refer produced epics and folk tales since historical era. It has been concluded that There are partnerships between previous period?s customs and beliefs and present day?s customs and beliefs.From epics to folk tales this tradition and beliefs which extended until now has been change and transformation depends on time and environment. But While this change and transformation become fast and widely related to birth tradition and beliefs. This change and transformations become more slowly and narrowly related to death customs and beliefs.Key Words: Epic, Folk Tales, Written and Oral Sources, Birth, Death, Customs, Belief.