Kütahya ili su kaynaklarındaki siyanür miktarlarının belirlenmesi ve siyanürün sazan balığı (Cyprinus carpio) türünün bazı biyokimyasal, hematolojik ve histopatolojik parametreleri üzerine etkilerinin araştırılması

Abstract

Bu çalışmada önemli bir kirletici olan siyanürün Kütahya İli sınırları içindeki bazı su kaynaklarındaki miktarları belirlenmiş ve siyanürün aynalı sazan (Cyprinus carpio) balıklarının hemogram düzeyleri, bazı enzim aktiviteleri, lipid peroksidasyonu, histomorfolojik ve immunhistokimyasal parametreleri üzerine olan etkileri araştırılmıştır. Kütahya İli çevresinde analizi yapılan toplam 158 istasyondan iki istasyon dışında diğer istasyonların içme suları için belirlenen eşik düzeyleri aşmadığı görülmüştür. Siyanürün toksik etkilerini belirlemek amacıyla yapılan deneylerde siyanür kaynağı olarak sodyum siyanür kullanılmıştır. Çalışmada kullanılan toplam 96 balık 15 gün süre ile alıştırma sürecine tabi tutulmuş ve ardından 3 ve 15 gün süre ile 0,1 mg/L ve 0,2 mg/L siyanür konsantrasyonlarına maruz bırakılmışlardır. On beş gün süre ile 0,2 mg/L konsantrasyonda siyanüre maruz kalan sazan balıklarının hemoglobin ve hematokrit değerleri dışında, incelenen kan parametrelerinin önemli derecede etkilenmediği tespit edilmiştir. Siyanüre maruz kalan balıkların katalaz, süperoksit dismutaz ve karbonik anhidraz aktivitelerinin bazı dokularda inhibisyona uğradığı, bazı dokularda ise arttığı tespit edilmiştir. Siyanür maruziyeti ile hücre hasarının önemli belirteçlerinden olan malondialdehit seviyelerinin genelde yükseldiği görülmüştür. Siyanüre maruz kalan balıkların karaciğer dokularında lipid birikimi, lenfosit infiltrasyonu, fibrosis ve rejenerasyon, deri epitelinde ve solungaç filamentlerinde ise hiperplazi, hücre agregatları ve goblet hücreleri tespit edilmiştir. Ayrıca, 0,1 mg/L ve 0,2 mg/L konsantrasyonlarında siyanüre maruz bırakılan sazan balıklarının incelenen tün dokularında apoptoziste görev alan Bcl-2 ekspresyonlarının azaldığı, kaspaz-3 ekspresyonlarının ise arttığı görülmüştür.

In this study, the amounts of cyanide, which is an important contaminant, were determined in some water sources within the borders of Kütahya City and the effects of cyanide on the levels of hemogram, some enzymatic activities, lipid peroxidation, histomorphological and immunohistochemical parameters of mirror carp (Cyprinus carpio) fishes were investigated. A total of 158 stations analyzed in the vicinity of Kütahya City did not exceed the threshold levels determined for drinking water except two stations. Sodium cyanide was used as a source of cyanide to determine the toxic effects of cyanide in the experiments. A total of 96 fish used in the study were acclimated for 15 days and then exposed to 0,1 mg / L and 0,2 mg / L cyanide concentrations for 3 and 15 days. It was determined that the blood parameters examined were not significantly affected except the hemoglobin and hematocrit values of mirror carp exposed to cyanide at a concentration of 0,2 mg/L for 15 days. Catalase, superoxide dismutase and carbonic anhydrase activities of cyanide exposed fish were found to be inhibited in some tissues and but increased in some other tissues. Malondialdehyde levels, which are important markers of cell damage, were generally elevated with exposure to cyanide. Lipid accumulation, lymphocyte infiltration, fibrosis and regeneration in liver and hyperplasia, cell aggregates and goblet cells in skin epithelium and gill filaments were detected in cyanide exposed fish. In addition, in all the investigated tissues of carp exposed to cyanide at concentrations of 0,1 mg/L and 0,2 mg/L, Bcl-2 expressions functioning in apoptosis were decreased and caspase-3 expressions were increased.