XIX. yüzyılın ilk yarısında sosyo-ekonomik açıdan Ankara kadını

Abstract

Osmanlıda kadın konusu, her zaman için merak konusu olmuş, günümüz Türkiye'sinde de popülerliğini koruyan konulardan biri haline gelmiştir. Konunun bu kadar merak uyandırması ve popüler olması, konu hakkında verilen bilgilerin abartılı olmasında da etken olmuştur. Zira bu konuda kadınların Osmanlı döneminde eve hapsedilmiş bir hayat yaşadıkları, ekonomik etkinliklerde yer almadıkları, sosyal hayatlarının ise ev hayatından ibaret olduğu şeklinde yanlış bilgiler mevcuttur. Oysa ki arşivleri referans alarak ortaya çıkan çalışmalar, oldukça objektif bir tarzda konuyu ele almışlardır. Söz konusu çalışmalarda Osmanlı kadınının; evin ekonomik gelirlerine katkıda bulunan, mülk edinme hakkı olan, kendi adına hayır kurumları yaptıran, sosyal hayatta etkin bir profil sergilediği görülmektedir.Tez çalışmamızın adı XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Sosyo-Ekonomik Açıdan Ankara Kadını'dır. Konumuza ışık tutan en önemli kaynak Osmanlı arşiv vesikaları (şer'iyye sicilleri)'dır. Kaynakların ve mevcut imkanların elverdiği ölçüde Ankara'da kadının sosyo- ekonomik durumunu bir bütün halinde ortaya koymayı amaçlayan bu çalışma, üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm ?Tarihte Ankara? başlığı altında sunulmuş olup, Ankara'nın tarihin en eski dönemlerinden günümüze kadar geçirmiş olduğu evreler, Tarih öncesi dönemlerde ve tarih devirlerinde Ankara'da yaşamış olan medeniyetler ve Ankara'da Türk egemenliğinin başlaması, Kurtuluş Savaşı yıllarında milli mücadelenin, Cumhuriyet döneminde ise, Yeni Türk Devleti'nin merkezi oluşu gibi konular incelenmiştir. İkinci bölüm ise, ?Sosyal Hayatta Ankara Kadını? başlığı altında incelenmiş olup, ?Sosyal Hayat? bölümünde, Osmanlı dönemi Ankara kadınının, nişan, nikah, evlenme, boşanma ve çocukları da içine alan ailesinin oluşma ve dağılma süreci incelenmiştir. ?Kültürel Hayat? bölümündeyse kadınların kullandıkları ev eşyaları, giyim eşyaları, mutfak ve yatak takımları, temizlik aletleri gibi eşyalar incelenmiştir.Çalışmamızın üçüncü bölümünde ?Ekonomik Hayatta Ankara Kadını? anlatılmıştır. Kadınların mal varlıkları ve zenginlikleri incelenerek, mal varlıklarının kaynakları ortaya konmaya çalışılmıştır. Kadınların ekonomik hayat içerisindeki rolleri, ticaret, ziraat ve zanaat gibi ekonomik faaliyetlere katılımı tespit edildiği gibi, kocaları ile olan ekonomik ilişkilerinin üzerinde de durulmuştur.Araştırma sonucu göstermiştir ki, Osmanlı dönemi Ankara kadını, toplumdan soyutlanmamış, aksine ekonomik faaliyetlerde bulunmuş, kendi iradesi ile malını alıp satmış, aile içinde üstlendiği rollerin gerektirdiği sorumlulukları yerine getirmiş, eşlik, annelik gibi sosyal rollerini de ihmal etmemiştir.

The subject woman in Ottoman Empire, was always an issue of concern, and it becomes one of the issues that keeps its popularity in modern-day Turkey. Being evocatory and popular of the issue also causes the datum given to be exaggerative because there are some incorrect information like that they live a housebounded life, have no place in economical activities, and their social life consists of their domestic life. However, the studies maintained in reference to archives deals with the issue objectively. In these studies, Ottoman woman has an profile as a person who contributes to the income of family, has the right of possesion, make charities on her behalf, and an active individual in social life.The name of our thesis is ?In The First Half of XIXth Century, Woman In Ankara From Socioeconomical View?. The most important sources that enlightened our issue are Ottoman archive records (şer? iyye Records). The study that aims to show the socioeconomical status of woman in Ankara as a whole as long as the sources and present opportunities make it possible consists of two parts. In the first chapter, ?Social and cultural life of woman? is tackled. In social life part, woman in Ankara at the time of Ottoman Empire is tackled in terms of existing and dissolution process including engagement, marriage, wedding, devotion, and the children. In cultural life part, the household goods, clothes, kitchen and bedroom sets, cleaning sets used by women are tackled.In the second chapter, ?Woman in Ankara Economically? is told. Women?s property and prosperity is researched, and it is tried to reveal the sources of this property. Both, it is detected the attendence of women to economical activities and the roles in economical life such as trade, agriculture, and craft, and their economical relationship with their husband?s is also emphasized.The result of the research shows that woman in Ankara at the time of Ottoman Empire, is not isolated, on the contrary the women have economical activities, they buy and sell their property with their own will, carry out the responsibilities that they have in the family, and they do not leave out the social roles like being a wife or a mother.