Muhammed İkbal`de kötülük problemi ve teodise

Abstract

Bu tezde, büyük Müslüman düşünür Muhammed İkbal'in, Din Felsefesi'nin konularından olan ve `Tanrı iyiyse neden kötülük var?` sorusuyla ifadesini bulan kötülük problemine ve bu problemin çözümüne dair düşüncelerini ele alıyoruz. Kötülüğe şimdiye dek değişik anlamlar yüklenmiştir: Zarar, acı, mutsuzluk, bilgisizlik gibi. Mantıksal, delilci, varoluşsal olmak üzere üç türünden bahsedilen kötülük problemini kullanarak ateistler, teistlere saldırırlar. Teistlerse bu saldırıları göğüslemeye çalışırlar. Kötülüğün Tanrı'nın yokluğunu kanıtlamadığını ya da Tanrı'nın bir zulmü olmadığını, onun haklı gerekçelerle yaratıldığını gösterme teşebbüsüne teodise denir. Ateistlerin saldırılarına karşı teistler farklı teodiseler geliştirerek cevap vermişlerdir. Ruh yapma, sanatsal analoji, hür irade teodiseleri gibi.Kötülük problemi özünde Tanrı'yı mutlak iyi ve mutlak güçlü bir Zat olarak kabul eden teizme aittir. İkbal, bu probleme, teizmin kamburu, der ve bu problemi çözmeyi dener. Onun bu probleme getirdiği başlıca çözüm, insanın özgürlüğüyle alakalıdır. O, insanın özgürlüğüne yer açabilmek için, teistik Tanrı tasarımında birtakım değişiklikler yapar ve bu onu, panenteistik Tanrı anlayışına yaklaştırır.Kötülük, ahlaki ve tabii şekilleriyle herkesin az ya da çok tecrübe ettiği bir olgudur ve Freud'un dediği gibi, insanların fenalığını tatmak tabii kötülüklerden daha yakıcıdır. Ama çoğu insan bu konuda başına gelenleri kanıksamıştır, konuya felsefi bir tarzda ve derinlemesine yaklaşmaz. Yüzeyselliğin ötesine geçmiş, derin düşünen doğalar bunun gerçek sebeplerini araştırır, çözüm devamlı uzaklaşsa da. Anahtar Kelimeler: Kötülük, Kötülük Problemi, Teodise, Teizm, Ateizm, Panenteizm, Muhammed İkbal

In this thesis we have dealt with great Muslim philosopher Muhammed İkbal's ideas about the problem of evil and solution of this problem which are the religious philosophy subjects questioned with 'If God is good, why is there evil?'expression. Evil has assigned a different meaning by now. Such as loss, pain, unhappiness, ignorance. Atheists have attacked theists using logical, argumenter and existential problem of evil which are mentioned three species. As for Theists, they try to confront these attacks. Evil does not prove the absence of God or is not God's cruelty which attempts to show reasonable justification of creation is called theodicy. Theists have responded against the attacks of atheists by developing different theodicy. Such as making spirit, artictic analogy, self-determination of theodicy.The core of the problem of evil which is accepted God as an obsolute good and a strong person belongs to theism. İkbal says this problem is the hump of theism, and tries to solve this problem. His main solution to this problem is related to human freedom. He makes some changes to the design of theistic God in order to ensure freedom of human. These changes make him get closer to the understanding of the panentheistic God. Evil, moral and natural its forms, is a phenomenon which everyone is more or less experience and as Freud said, tasting to evil people is more caustic than natural evil. But most people have accustomed to what happened in this regard, so they do not approach to the subject in a philosophical style. Even if the solution is always walk away, thinking people who are beyond the superficiality, research what the real reason on this subject.Key Words: Evil, The Problem Of Evil, Theodicy, Theism, Atheism, Panentheism, Muhammed İkbal