Gazzali`de ölüm ve sonrası hayat

Abstract

Bu çalışmada İslam düşünce tarihinde müstesna bir yeri olan ve tehafüt geleneğini başlatan Gazzali'nin ölüm ve sonrası hayata ilişkin düşünceleri incelenmiştir. Bu incelemenin evrenini teşkil eden ruh, beden, hayat, ölüm, kabir hayatı, ahiret, kıyamet, ba's (yeniden dirilme), mead ve haşr gibi temel kavramların, sözlük ve terim anlamlarının yanı sıra Ali Tusi, Hocazade ve Kemalpaşazade'nin dirilme ve cismani haşra ilişkin görüşleri incelendi. Yahudilik, Hristiyanlık ve İslamiyet'te ölüm ve sonrasıyla ilgili bilgiler bu dinlerin kutsal kitaplarından yola çıkılarak ortaya kondu. Bu dinlerin ölüm ve sonrası ile ilgili hükümleri hakkında görüş bildiren filozofların ve farklı düşünce akımlarının iddiaları da incelendi. Ölüm ve sonrası hayatı semavi dinlerden bağımsız olarak ele alan ilkçağ filozoflarından Sokrat, Platon, Aristoteles ve bu filozofların görüşlerinden etkilenen İslam filozoflarından Farabi, İbn Sina ile İbn Rüşd'ün ölüm sonrası dirilme ve cismani haşra ilişkin görüşleri belirtildi. Ruh, beden, hayat, ölüm, kabir hayatı, kıyamet, ahiret, yeniden dirilme ve haşr konuları tek tek ele alınarak Gazzali'nin bu konular hakkındaki düşünceleri tespit edilmeye çalışıldı. Bu bağlamda özellikle ruh ve ruhun mahiyeti, beden, dirilme ve haşr konuları felsefi olarak tartışıldı. Bu tartışma da Gazzali'nin görüşleri ile İbn Rüşd, Ali Tusi, Hocazade ve Kemalpaşazade'nin görüşleri karşılaştırmalı olarak ele alındı.

In this study ideas of Gazali, taking a prominent place in the history of Islamic Thougt and sriking up incoherency (tehafüt) tradition, related to death and posthumuos life have been analyzed.As well as denotations of such basic concepts as the spirit, body, life, death, grave life, afterlife, resurrection, ba's (resurrection), return (mead) ,constituting the universe of this study, opinions of Ali Tusi, Hocazade and Kemalpaşazade, related to resurrection and physical resurrection have been analyzed.Information about the death and afterlife in Judaism, Christianity and Islam have been stated by drawing inspiration from these holy books. Also, claims of philosophers who have made judgements about the death and afterlife of these religions and different thought movements have been analyzed. The views about resurrection after the death and collection of bodies (haşr ) which belong to Socrates, Plato, Aristotle, the ancient philosophers who are discussing the death and afterlife independently from Judaism, Christianity and Islam, and al-Farabi, Avicenna, Averroes Islamic philosophers who have been affected by the ideas of these philosophers, By considering one by one; the soul, body, life, death, gravelife, doomsday, resurrection and the afterlife, collection of bodies (hasr) issues, Gazzali's ideas about these topics have been tried to ascertain. Especially; the soul, property of soul, the body, resurrection, collection(haşr ) issues have been discussed philosophically. In this discuss, ideas of Gazali have been dealt with ideas of Averroes, Ali Tusi, Hocazade, Kemalpaşazade comparatively.