1949`dan günümüze Sivas`ta sendikacılık

Abstract

Türkiye'de sendikacılık, batılı ülkelere kıyasla oldukça yeni sayılabilecek bir kavramdır. Osmanlı İmparatorluğu dönemindeki geleneksel üretim teknikleri ve temeli usta-çırak ilişkilerine dayanan çalışma ilişkileri işçi sınıfının oluşumunu geciktirmiştir. Osmanlı İmparatorluğu'nun son zamanlarında oluşmaya başlayan sınırlı sayıdaki işçi kesimi zaman zaman örgütlenme denemelerinde bulunmuşsa da bu denemeler bilinçli bir örgütlenme düzeyine ulaşamamıştır.Türkiye'de işçi sendikacılığı, 1938 tarih 3512 sayılı Cemiyetler Kanunu'nda 1946 tarih 4919 sayılı Kanun ile yapılan değişiklikle yasallık kazanmıştır. Bu değişiklikten sonra sendikacılıkla ilgili düzenlemelerin yasalaşması beklenmeksizin sendikalar kurulmaya başlamıştır. Sivas'ta da ilk işçi sendikası, 1947 tarih 5018 sayılı ilk Sendikalar Kanunu'nun yürürlüğe girmesinden iki yıl sonra 1949 yılında demiryolu taşımacılığı işkolunda kurulmuştur. Zamanla diğer işkollarında da sendikalar kurulup faaliyetlerde bulunmaya başlamıştır.Ülkemiz de memur sendikacılığı, 1961 Anayasası ile yasallık kazanmış ve memur sendikaları, 624 sayılı Devlet Personeli Sendikaları Kanunu'nun yürürlüğe girmesiyle, 1965 yılından itibaren kurulmaya başlamıştır. Sivas'ta ilk memur sendikası 1965 yılında öğretmenler tarafından kurulmuştur. Memur sendikacılığı için ikinci dönem olan 1992 yılından itibaren memur sendikaları fiili olarak yeniden kurulmaya başlamış, Sivas'ta da özellikle 1992 sonrasında hemen her hizmet kolunda sendikal örgütlenmeye gidilmiştir.Bu çalışmada, Türkiye emek tarihine ışık tutulması amacıyla, sendikacılık tarihsel süreç içerisinde incelenmiş, Anadolu'da sendikacılık bağlamında Sivas'taki işçi ve memur sendikaları tarihsel perspektif içerisinde ele alınmıştır. Sivas'taki işçi ve memur sendikalarının yönetici kadroları ve faaliyetleri tespit edilmiş ve yerel gazetelerde çıkan haberler ve bizzat sendikacılarla yapılan görüşmelerle desteklenmiştir.ANAHTAR KELİMELER: Anadolu'da Sendikacılık, Sivas, Memur Sendikacılığı, İşçi Sendikacılığı

Syndicalism in Turkey is a new concept compared to western countries.The traditional production systems in Ottoman Empire period and the work relationship based on master- apprendice relationship delayed working class occurence. Even if restricted number of working class ,emerging in the last stages of Ottoman Empire, sometimes tried to be organised ,these attempts couldn't reach a conscious organisation level. Worker syndicalism in Turkey has been legal with the change in 4919 numbered 1946 dated law in 3512 numbered Communities Law in 1938.After this change ,syndicates were started to be founded without waiting for becoming law about syndicalism.The first worker syndicate in Sivas was founded in railway transportation sector in 1949 after 2 years of being effectuated of 5018 numbered law in 1947 and in time in other sectors , syndicates were established and functioned. The officer syndicalism has been legal with 1961 constitution and officer syndicates have started to be founded since 1965 with 624 numbered State Personel Syndicates law's being effectuated. The first officer syndicate in Sivas was founded by teachers.Since the year 1992 which is the second period for officer syndicalism,the officer syndicates have started to be founded actually and in Sivas especially after 1992 in almost all sectors the syndical organisations have started. In this study, for throwing a light to the labour history, syndicalism was examined in historical perspective and worker and officer syndicates were approached in the context of syndicalism in Anatolia.The operation staff and activities of the syndicates were examined and supported with the news and the interviews done with the syndicalists.KEY WORDS: Syndicalism in Anatolia, Sivas, Officer Syndicalism, Worker Syndicalism