XIX. yüzyılda kutsal yerler sorunu: Osmanlı Devleti, Kudüs ve Hristiyanlık

Abstract

Hristiyanlar, Hz. Meryem'in yaşamış olduğu, Hz. İsa'nın doğup büyüdüğü, çarmıha gerilerek öldüğü ve Hristiyanlığı ilk yaydığı yerlerin Kudüs ve çevresinde bulunması dolayısıyla bu bölgede birçok kilise, ziyaret ve tören yerleri kurmuşlardır. Bu yerlerden Kamame Kilisesi, Beytüllahm Kilisesi ve Sitt-i Meryem Makberi Hristiyanlar için önemli kutsal mekânlardır. Ayrıca Haçlı Seferleri zamanından kalma bazı kralların kabirleri de Kudüs'te bulunmaktadır. Dinî değer taşıyan bütün bu mabet ve mekânların himaye edilmesi, yönetilmesi ve tamir edilmesi, Hristiyanlar nazarında şerefli ve kutsal bir görev olarak kabul edilmiştir. Bundan dolayı zamanla bu işler, Hristiyanlığın bölünmesiyle birlikte Kutsal Yerlerde Hristiyan cemaatleri arasında çekişmelere sebep olmuş olup, tarihte Kutsal Yerler Sorunu diye bilinen meseleyi ortaya çıkarmıştır. Bu meselede rahipler, Kutsal Yerleri münhasır mülkleri yapmaya çalışırken, devletler kendilerini övmek, prestij kazanmak ve kutsal olmayan diğer amaçlar için sahip çıkmışlardır. XIX. yüzyılda Rusya Ortodoksların hamisi, Fransa Katoliklerin hamisi olarak cemaatler arasındaki çekişmelere müdahale etmesiyle Kutsal Yerleri Sorunu uluslararası platforma taşınmış ve Kırım Savaşı'nın çıkmasındaki tetikleyici sebepler arasında yerini almıştır.Bu çalışmada; Kudüs'te Hristiyan cemaatlerinin tasarruflarındaki Kutsal Yerler, bu yerler üzerinde kiliseler arası tartışmalar, bu tartışmalarda Osmanlı Devleti'nin tavrı ve Avrupalı devletlerin meseleye müdahale etmeleri ele alınmaya çalışılmıştır. Ayrıca bu çalışmada, Kutsal Yerler Sorunu Kırım Savaşı'nın belirleyici sebebi midir veya savaşın ortaya çıkmasındaki etkisi nedir? Gibi sorulara cevap verilmeye de çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Kudüs, Hristiyanlık, Kutsal Yerler, Rusya, Fransa.

The Christians built a lot of churches and established places of worship and pilgrimage in Jerusalem and its neighbourhood as these were the places where the Virgin Mary lived, Jesus Christ was born, preached Christianity and was crucified. From these places Church of the Holy Sepulchre, Church of Nativity and Tomb of the Virgin Mary are among the important holy places for the Christians. Moreover, certain graves of the Kings remaining from the time of the Crusades are also in Jerusalem. For this reason, these issues gave rise to conflicts in the Holy Places among the Christians following the division of the Christianity over time and brought out the problem known, in history, as the 'Question of the Holy Places'. On this issue, while the priests tried to make the holy places their exclusive properties, the States looked out for them to commend themselves, gain prestige and for other unholy aims. Question of the Holy Places moved into the international arena in the 19th century when Russia as the protector of the Orthodox Church and France as the protector of the Catholic Church intervened, and it took place among trigger causes in the emergence of the Crimean War.In this study, Holy Places in use of the Christian communities in Jerusalem, discussions between the churches in these places, the Ottoman Empire's attitude towards these discussions and the interfering of the European countries in matters have been tried to be handled. Besides, in this study questions such as `Is the Question of Holy Places a determining cause of the Crimean War?` or `What is its effect on the outbreak of the war?` have been tried to be answered.Key Words: Jerusalem, Christianity, Holy Places, Russia, France.