Süleyman Giryânî`nin Necmü`l-Kulûb`u (İnceleme-metin)

Abstract

XIX. yüzyılın ikinci yarısı ile XX. yüzyılın ilk çeyreğinde yaşayan Süleyman Giryânî, Divriği'nin yetiştirdiği önemli şairlerden biridir. Sivas'ın bu küçük ilçesinde doğan Giryânî, burada yaşamış, burada ölmüştür. Şair, II. Abdulhamid döneminde Divriği bölgesinde açılan okullarda uzun süre öğretmenlik yapmış, emekli olduktan sonra da fahri olarak talebe okutmaya devam etmiştir.Giryânî'nin bilinen tek eseri, Necmü'l-Kulûb'dur. Eser dinî, tasavvufî, ahlakî bir mesnevi hüviyetini taşımaktadır. Eserin muhtevasında, Hz. Ali ve Ehl-i Beyt'in faziletlerini anlatan âyet-i kerimeler, hadis-i şerifler, bu referansların manzum yorumları; halifelik meselesi, Sıffin Savaşı, Hakem Olayı; Eimme-i İsnâ-Aşer'in hayatları, menkıbeleri ile öğüt içerikli manzumeler anlatılmıştır.Bu çalışmanın merkezinde Hz. Ali olduğundan öncelikle Hz. Ali'nin hayatı hakkında kısa bir bilgi verilmiş, ardından Hz. Ali'ye nispet edilen, muhtevası Hz. Ali olan bazı manzum ve mensur eserler, tanıtılmıştır. Giryânî hayatı ve edebî şahsiyeti hakkında bilgi verilirken ansiklopedik, antolojik kaynaklar, süreli yayınlar ve şairin tek eseri olan Necmü'l-Kulûb mesnevisinden ve bazı kaynaklarda yayımlanmış olan şiirlerinden faydalanılmıştır. Son olarak Necmü'l-Kulûb'un şekil ve muhteva unsurlarının tahlili yapılmış ve tek nüshası tespit edilen Necmü'l-Kulûb'un transkripsiyonu yapılmıştır. Ek başlığı altında Giryânî'nin Necmü'l-Kulûb dışındaki şiirlerine yer verilmiş; şahıs, eser ve yer isimlerinden oluşan dizin bölümüyle çalışma sonlandırılmıştır.

Süleyman Giryani who lived from second quarter of 19th century to first quarter of 20th century is one of the most important poets in Divriği. He who was born in Divriği district of Sivas province, lived and dead in same place. For long times, Poet taught school opened in Divriği during period of II. Abdulhamid, after he retired he continued to teach something to students as honorary.Only known work of Giryânî is Necmü'l-Kulûb. Literary work has an identity of religios, sufistic and moral mesnevi. Content of text consists of a verses of the Quran and hadiths which tell merits of Imam Ali, Ahlul bayt and comments of these references; caliphate problem, the battle of the Sıffin and umpire incident; expostulatory poems, legends and lives of Eimme-i İsnâ-Aşer.Primarily, short description about Imam Ali's life was given because Imam Ali is in the center of present study. Then, some poetic and prosaic works which are related to Imam Ali and whose content is Imam Ali were introduced in the present study. After that, ıt took advantages of encyclopedic, anthological sources, periodicals and Necmü'l-Kulûb which is only known work of Giryânî when knowledge about literary personality and life of Giryânî was given in the present study. Finally, Necmü'l-Kulûb was analysed in regard to form and content and Necmü'l-Kulûb which was determined only copy was transcribed. Under addition title, except Necmü'l-Kulûb, other poets of Giryani were included in the study; With index section consisting of person, work and place names, study finalized.