Resimli hikayelerin çocuk eğitimindeki rolü ve Manas Destanı`nın resimlerle hikayeleştirilmesi

Abstract

Çocuk edebiyatının ilgi alanlarından olan resimli roman, resimli hikaye, çizgi roman, çizgi hikaye türleri işlevleri ve hazırlanışlarında uyulan kriterler itibarıyla benzerlik gösterirler. Resim ve anlatım yönünden tek grupta değerlendirilen bu tür çocuk kitaplarının oluşmasında izlenecek kriterler ve eğitime olan katkıları üzerinde durduğumuz çalışmamızda, resimli kitapların ülkemizde ve dünyadaki tarihçesini vererek konuya başladık. Resimli anlatımın tarihçesi ilk çağlara, mağara devrinde yapılmış resimlere kadar iner. Bilinen ve kabul edilen ise çizgi öykü, çizgi romanların XIX. yüzyılda Amerika Birleşik Devletleri'nde geliştiğidir. 1960'lardan itibaren çizgi romanlar bilimsel olarak incelenmeye başlandı. Uluslar arası kongreler ve seminerler yapıldı. Günümüzde çizgi romanlar bilinçli bir okuyucu kitlesine sahip olmaya başladılar. Türkiye'de, çocuk edebiyatıyla ilgili çalışmalar Batı ülkelerindeki çalışmalara göre çok geç başlamıştır. En büyük değişiklik harf devrimiyle olmuştur. Çocuk edebiyatının geliştirilmesi, Cumhuriyet dönemi politikalarından biriydi. 1940'lı ve 1950'li yıllar en verimli yıllardır diyebiliriz. Çocuk için hazırlanacak bir kitabın meydana getirilmesinde amaca ulaşmak için dikkate alınması gereken bazı kriterler vardır. Bunlar; içerikle ilgili kriterler, konunun işleyişine ilişkin kriterler, fiziki yapıya uygun kriterler ve resimle ilgili kriterler olarak belirlenmiştir. Başarmak bütün insanların temel ihtiyaçlarından biridir. Her insan başarılı olmak, beğenilmek, övülmek ister. Bu istek çocukta çok belirgin bir biçimde görülür. Çizgi romanlar başarıyı çok somut bir biçimde verdiklerinden ve kahramanla özdeşleşen çocuğu daima başarıyla duyurduklarından, onlar tarafından sevilmektedir.Çocuğun kendi kültür değerlerini tanıyabilmesi açısından da çizgi öykülerde işlenecek konular büyük önem taşımaktadır. Bu konuda çocuğun mensup olduğu toplumun değerlerini yansıtan, o topluma ait anonim edebiyat eserlerinden faydalanılabilir, çocuk her türlü etkilenmelere açık olduğundan, üyesi olduğu toplumun kültür ve sanat değerlerine ilgisini çekmek ve bu ilgiyi sürekli olarak taze tutmak gereklidir. Türk tarihinde destanların önemli bir yeri vardır. Atalarımızın kahramanlıklarının yanı sıra, inançlarım, erdemlerini, hayata bakışlarım destanların örgüsünde yakalamak mümkün olmaktadır. Gerçeklerle hayallerin karışımından oluşan destan olaylarında toplumun özlemleri de ifadesini bulur. Büyükleri saymak, küçükleri korumak, topluma karşı görevler üstlenmek, haklının haksızlara karşı sürdürdüğü mücadelenin yanında olmak gibi her çağda geçerli olan erdemler vardır. Destanların dünyasında bunlara sık sık rastlanır. Ayrıca korkaklık, çıkarcılık, ihanet gibi olumsuzlukları sergileyen tiplere de destanlarda rastlanır ve bundan ibret alınır. Dünyanın en uzun destanı olan Manas'ta da bu tür öğeler bakımından derin kültür zenginlikleri vardır. Çocukların bu destanı baştan sona kadar okuyup anlamaları mümkün değildir. Ama şu da bir gerçek ki, Manas ve benzeri destanlarda çocuğun dünyasına seslenen olumlu etkiler yapacak çok kıymetli olaylar, duygular ve düşünceler de vardır. Ayrıca çocukların büyüdüğü zaman bu destanların dünyasına yaklaşımlarım teşvik etmek ve kolaylaştırmak için onlara bu destanları sevdirmeye de ihtiyaç vardır. Dünyanın gelişmiş bir çok ülkesinde yalnız destanların değil, bir çok klasik eserin de çocuklara göre anlatımları vardır. Bu anlatım biçimleri hikaye, roman, tiyatro üslubunda olduğu gibi, çizgi film, resimli roman şeklinde de yapılmaktadır. Manas Destanrndan çocuklar için ilgi çekici olabilecek olayları ve sahneleri belli bir bütünlük içerisinde resimlerle anlatmanın önemli bir gereği kolayca anlaşılacak bir husustur.

The comedy stripes and cartoons, wich are the fields of interest of child literature, show resemblances in respect of criteria applied für their functions and preparations. Regarding the criteria and their cotributions to education to be followed in the formation of this kind of child books assessed in a single group in view of illustration and narration, we began to issuse the historiette of comedy and in the world. The history of illustrative narration dates back to the first age and pictures and illustrations in thecave art. What is known and adapted is that cartoon narrations and books were developed in the United States of America in the nineteenth century. From 1960, Cartoons were begun to be examined scientifically. International congresses and seminars were held. Today, cartoons and comedy stripes have managed to have a great number of literate and conscious readers. The studies related to child literature in Turkey started later than those of Udestern countries. The greatest change has been in the revolution of letter. The development of the child literature was one of the policies of the republic period. Some criteria to be taken into consideration in the formation of a book to be prepared for children are available. These are as follows: The criteria corcerning the content, the criteria concerning physical structure and illustrations. Being successful is one of the most basic necessities of all the humanbeings. Each man wants to be success ful, liked and praised. Such a desire seems the most distinguishingly on a child. Since cartoons and comedy stripes present the success in a concrete way and make the child always identify with the hero successfully, they are liked and loved by children.* J-*. tv The subjects to be issued in the cartoon narrations have great importance in order that a child should recagnise his own culture values. In this issue, the anonymous literary works belonging to that community in which child participates can be made use ful. Since a child is prone to the various affections, it is essential that a child be paid attention to the culture and art values of his community and that this interest should be alert. There is an important place of the legends in Turkish history. Besides our ancestors heroships, their beliefs, virtues and point of views are possible to see in the network of their legends. The desires of the society reveal itself in legendary subjekts formedin the mixture of dreams and realities. There are very strong virtues such as being respectful for the elderly people, protecting the children, taking on duties for the society etc... these are come across in the world of legends. Some figures presenting cowardice, opportunity betrayal are also met in the legends. There are deep culture richnesses in Manas, the longest legend of the world, in the view of these elements. It is difficult for the children to read and understand this legend thoroughly. But, there are also invaluable incidents, emotions and ideas that will be able influence the chield's world pasitively. We must make efforts for the children to encourage the approaches of the nature of these legends. Narrative forms of not only legends but also classic works are available according to the children in the developed countries of the world. As these narrative forms are presented in the styles of stories, novels and theatres, they are also narrated in the forms of cartoons and comedy stripes. It is a remarkable and significant issue to narrate the children from the legend of Manas with the illustrations in a certain unity.