Franchisingler`in Türkiye açısından analizi ve değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET Hızla değişen dünyamızda işletme sistemlerinde de hızlı bir değişim yaşanmaktadır. Ülkemiz literatürüne modern işletmecilik alanında yeni bir kavram olan `Franchising` gerçekte orjinal ismi ile yeni tanışılmasına rağmen türkiye'de Franchising yerine, farklı kavramların kullanıldığı işletmecilik biçimlerinin var olduğu görülmekteydi. Franchising adı ile tanımlanmayan farklı kavramlar adı altında sözü edilen işletme biçimlerinden distribütörlük, bayilik ve acentalıktır. Ancak Franchising tam olarak birbirine benzer işlemleri içermediğini görmekteyiz. Franchising bunların üstünde daha geniş bir kavram niteliğine sahiptir. İlerdeki bölümlerde birbirine benzerlikleri ve farklılıkları daha detaylı olarak ele alınacaktır. Terminoloji konusundaki karmaşanın yanısıra franchising ile ilgili olarak bir başka konuda franchising' in dağıtım ve pazarlama biçimi mi?, bir işletmedik biçimi mi'7 yoksa yasal bir anlaşma biçimi mi? olduğudur. Ancak bu konularda kesin bir sınır ile ifade etmek tartışabilir bir durumdur. `Franchising` ilk defa İngiltere'de doğmuş, uygulamaları ilk defa 19. yüzyılda Amerika birleşik Devletleri 'nde başlamış, Avrupa'da ise 1970'li yıllarda hızla yaygınlaşmaya başlamıştır. Türkiye'de franchising uygulaması 1985 yılında Mc Donald's ile başlamıştır. Bu gün türkiye'de 50'nin üzerinde yabancı franchisor ve 150 yerli franchisor olmak üzere toplam 4.000 franchising alan işletme sayısı ile franchising işletme sistemi ülkemizde hızla gelişmektedir.. Bu araştırma kapsamında. Birinci Bölümde franchising'in terminolojisi, tanımı. içeriği, genel özellikleri, işleyişi ve onaya çıkışma neden olan tarihi ve ekonomik olaylarınIll rolü, yurt dışında ve özellikle işlemin anavatanı olarak sayılan İngiltere ve Amerika'daki gelişimi bu bölümde ele alınacaktır. İkinci bölümde Türkiye'de franchising sistemine talep potansiyelinin tespiti ile franchising işletme sisteminin gelişebilmesine yönelik uygulama yer almaktadır. Üçüncü ve son bölümde ülkemizdeki franchi singin ekonomik aktivitesi, istihdam ve yönetim boyutuyla, franchise ilişkilerinin değerlendirilmesi incelenecektir. Son olarak da ek bölümünde A. S. E Express firmasının franchising sözleşmesi örneği, uygulayan firmalara verilen anket soru formu, dünyada franchising sistemine göre düzenlenen ülke örnekleri ve ülkemizdeki bu konu ile çalışan UFRAD derneğinin hazırlamış olduğu bilgi paketi ile Avrupa işletme sistemiyle çalışan şirketlerin ülkeler itibariyle dağılımı yer almaktadır.

THE SUMMARY In our rapidly changing world, administration are in a process of rapid change. Franchising is a concept which is newly used our modern administration literature. We just meet its original name but different administration systems had seen instead of franchising before that time. Distribution, seller and ajent were the different concept which took place franchising. But we see that franchising concept doesn't include similar process. Franchising is a wide concept which is different from those we'll take hand the differences and similarities between those concept in a mare detailed way. Another subject in terminology concept is that, its franchising a kind of distribution market system? Is a kind of administration? Or is a kind of legal agreement? But in those subjects to express an exact limits is very hard. Franchising firstly born in England. But in 19th century firstly USA, puts into practice. 1970th in Europe become widespread. In Turkey firstly Mc Donald7s put into practice in 1985. Today in Turkey there are 4000 franchisor, 150 of whom are local and over fifty of whom are foreigner. In this research, Part 1 includes Franchising's terminology definition content, general feature, process and the historical and economical events which caused its appearance. The improvement of franchising in abroad especially its homeland England will be taken hand.In the second part the demand potential determine to franchising and application aimed at making progress in franchising administration system is taken place. Third and last part the evaluation of economical activity employment and management dimension the relationship of franchising will be researched. In appendix part includes ASE Express firm's example of franchising contract public survey of the firm puts into practice franchising, example of country in to world to be put in order according to franchising system and UFRAD association's information packet, who is working on this subject in our country and firms which working with European administration systems distributions take place.