Ortaokullarda eleştirel okuma eğitiminin Türkçe öğretmenlerinin görüşlerine göre incelenmesi

Abstract

Bilgiye ulaşmanın kolaylaştığı bir çağda yaşamaktayız. Bireyler okuma yazma becerisi kazandıktan sonra hızlı bir şekilde bilgi edinme yollarına başvurmaktadır. Kitaplardan sonra İnternet ve televizyon da ihtiyaç duyduğumuz her türlü bilgiyi içinde barındıran önemli kaynaklar haline gelmiştir. Ancak bu kaynaklardaki bilgilerin gerçekliği ve doğruluğu söz konusu olmayabilmektedir. Bu durumda bilginin doğru olup olmadığını değerlendirmenin yolu eleştirel düşünme becerisine sahip olmaktan geçiyor. Türkçe öğretiminde eleştirel düşünmeyi okuma alanı içinde geliştirmek için eleştirel okuma yöntemine yer verilmiştir. Eleştirel okuma okunanların sorgulanmasını ve değerlendirilmesini gerektiren bir okuma şeklidir. Okunanların daha önce edinilmiş bilgilerle veya başka kaynaklarla karşılaştırılıp sorgulanması ve değerlendirmeye tabi tutulması yanlış bilgi edinilmesine engel olmaktadır. Eleştirel okuma 2005 yılında yenilenen İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programında yöntem ve teknik olarak yer almıştır.Bu çalışma ortaokullarda eleştirel okuma eğitimi ile ilgili Türkçe öğretmenlerinin görüşlerine başvurmak amacıyla yapılmıştır. Nitel bir çalışmadır. Araştırmada veriler 11 sorudan oluşan yarı yapılandırılmış bir görüşme formu ile toplanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2013-2014 eğitim öğretim yılında Manisa'nın Demirci ilçesinde görev yapan Türkçe öğretmenleri (n=12) oluşturmaktadır.Araştırmada Türkçe öğretmenlerinin eleştirel okumanın tanımına ilişkin temel kavramlardan haberdar olduğu ancak eleştirel okumayı tüm yönleriyle tanımlayamadığı, Türkçe öğretmenlerinin eleştirel okumanın önemli olduğunu düşündüğü, Türkçe ders, çalışma ve kılavuz kitaplarının eleştirel okuma için yetersiz olduğu, ortaokul öğrencilerinin eleştirel okumayı edinmelerinin düşük düzeyde olduğu, Türkçe öğretmenlerinin eleştirel okuma öğretiminde sorunlar yaşadığı, eleştirel okumada öğretmenin önemli bir faktör olduğu sonucuna ulaşılmıştır.Bu sonuçtan hareketle ders, çalışma ve kılavuz kitaplarının eleştirel okumaya uygun olarak düzenlenmesi, Türkçe öğretmenlerine eleştirel okuma konusunda eğitim verilmesi, eleştirel okuma için ayrı bir ders ayrılması, ortaokul kütüphanelerinin farklı bakış açılarına sahip kitaplarla zenginleştirilmesi ve ailelerin eleştirel okuma konusunda bilinçlendirilmesi önerisinde bulunulmuştur.Anahtar kelimeler: EleĢtirel düĢünme, eleĢtirel okuma, okuma becerisi, okuma yöntemleri.

We live in an age in which there are much easier ways to acquire information. Individuals apply to the ways of acquiring information immediately after mastering reading and writing skills. After books, the Internet and television have also become resources that include all kinds of information we need. However, the accuracy and authenticity of this kind of information may not be certain. In this case, the only way to assess whether or not the information is accurate and authentic is to have the ability of critical thinking. In order to improve critical thinking about reading in the field of teaching Turkish, the procedure of critical reading has been included. Critical reading is a reading form that requires questioning and assessing the information read. Questioning and assessing the information read, and comparing it with the previously acquired information or other resources hinder acquiring inaccurate information. Critical reading was included as a method and technique into the Curriculum of Turkish in Elementary Schools—Revised in 2005.This study was conducted to address the views of teachers of Turkish, pertaining to the instruction of critical reading in secondary schools, and it was a qualitative study. The data in this study were collected through a semi-structured interview form, which consisted of 11 questions. The study group was composed of the teachers of Turkish (n=12), who were serving in the province of Demirci, Manisa during the education year of 2013-2014.In the study, it was concluded that the teachers of Turkish were aware of the main concepts regarding the definition of critical reading but they could not define the critical reading with its all aspects; that the teachers of Turkish considered that critical reading was important; that textbooks, workbooks and guidebooks were all insufficient for critical reading; that the level of acquiring critical reading skills of secondary school students was quite low; that the teachers of Turkish had difficulty in teaching critical reading; and that teacher was an important factor in the field of critical reading.In accordance with this information, it was suggested that textbooks, workbooks and guidebooks must be rearranged according to the concept of critical reading; that in-service training must be provided for teachers of Turkish, regarding critical reading; a separate class must be allocated for critical reading; libraries of secondary schools must be enriched with the books that have different perspectives; and the awareness of parents must be raised about critical reading.Keywords: Critical thinking, critical reading, reading skill, reading methods