Türk Vergi Hukukunda uzlaşma müessesesi ve etkinliği

Abstract

Mükellefle vergi idaresi arasında meydana gelen uyuşmazlıkların giderilmesinde genel ilke, Demokrasinin üç erkinden biri olan yargı organının sorunu çözmesidir. Ancak, vergi idaresi ile mükellef arasındaki sorunlardan, mükellefin kastı olmadan meydana gelenlerin, ya da mükellefin, vergi idaresinin açık hatalarından meydana gelenlerin, yargı yoluna gidilmeden her iki tarafın rızası ile çözülebilmesi için; 1963 yılında `205` Sayılı Kanunla Uzlaşma Müessesi Türk Vergi Hukuk sistemine getirilmiştir. Amaç, mükellefle vergi idaresi arasındaki uyuşmazlığın önce, uzlaşma yolu ile giderilmesine çalışılmasıdır. Bu müessese zaman içinde günün değişen şartlarına göre gözden geçirilmiş ve değiştirilmiştir. 3239 Sayılı kanunla vergi incelemesine dayanılarak salınacak vergilerde ve kesilecek cezalarda daha benüz vergi salınmadan ve ceza kesilmeden vergi idaresi ve i mükellef arasında uzlaşmi yapmalarına imkan tanıyan tarhiyat öncesi uzlaşma müessesi vergi hukukumuza getirilmiştir. Bu şekilde Vergi Hukukumuzda iki ayrı uzlaşma kurumu ortaya çıkmış bulunmaktadır. Bunlardan birincisi, adına vergi salınan ve ceza kesilen mükelleflerin başvurabileceği genel uzlaşma müessesi, ikincisi ise vergi incelemesine dayanılarak salınacak vergi ve kesilecek cezalar konusunda henüz vergi salınmadan, ceza kesilmeden mükelleflerin başvurabileceği tarhiyat öncesi uzlaşma müessesidir. Bu tez çalışmamızda Türkiye'de ve,Dünyada Uzlaşma Müessesi bir çok yönüyle incelenmiş, anlatılmış ve örneklenmiştir.

The summary general principle to solve disagreement occurring between taxpayer and tax office is the solution of lawsuit which is one of the organ of three democratic power. However, the problems occurring without the purpose of taxpayer, or the occurrence with the clear fault of the tax payer or tax office, between tax and taxpayer, Reconcilement Institution has been included in Turkish Taxation Law System by Law Number `205`, in 1963 for solving the problems by reciprocal agreement without consulting law. The goal is to solve disagreement by reconcilement that occurs between taxpayer and tax office. This institution has been revised and changed according to the timely requirements of the conditions in time. Through the law no.3239, preimposition of tax agreement institution has been included to our taxation law which give opportunity to tax office and taxpayer to come to an agreement before imposing a tax and tax penalties. Thus two different agreement institution to where the taxpayer can consult; the second one is the preimposition agreement institution that provide taxpayer to consult before he/she is being imposed to tax and tax penalties, due to the tax investigation. In this thesis, Agreement Institution in Turkey and in the world were analysed, explanied and samples were given.