Ortaöğretim kurumu müdürlerinin gösterdikleri etkileme davranışlarına ilişkin müdür ve öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET Bu araştırma; ortaöğretim kurumu (lise) müdürlerinin, öğretmenler üzerinde gös terdikleri etkileme davranışlarına ilişkin, okul müdürleri ve öğretmenlerin görüşlerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Aynı zamanda araştırma ile; okul müdürleri ve öğ retmenlerin kişisel özellikleri, okul müdürleri ve öğretmenlerin görüşleri arasında an lamlı bir fark olup olmadığı, her iki gruba göre etkileme davranışlarının ortaöğretim kurumu müdürleri tararından gösterilme düzeyi, okul müdürleri ve öğretmenlerin gö rüşlerine kişisel özelliklerinin etki edip etmediği de belirlenmiştir. Araştırma, tarama modeliyle yapılmıştır. Araştırmanm çalışma evrenini, Çanak kale ili merkez ve ilçelerinde bulunan tüm ortaöğretim kurumlarında (liseler) görev yapan okul müdürleri ve öğretmenler oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemi ise; 56 ortaöğretim kurumu müdürü ve 214 öğretmenden meydana gelmiştir. Araştırmada veriler, araştırmacı tarafından geliştirilen `Ortaöğretim Kurumu (Lise) Müdürlerinin Öğretmenleri Etkileme Davranışları Anketi` ile 56 okul müdürü ve 214 öğretmenin tamamına uygulanarak, toplanmıştır. Anket, okul müdürleri ve öğ retmenlere göre A ve B formu olarak hazırlanmış ve iki bölümden oluşmuştur. I. Bö lümde, deneklerin kişisel özelliklerini içeren 7 adet çoktan seçmeli soru, II Bölümde i- se, etkileme davranışlarını içeren 50 adet derecelendirmen soru yer almıştır. Anket ile elde edilen veriler, bilgisayar ortamındaki SPSS programında çözüm lenmiştir. Okul müdürleri ve öğretmenlerin kişisel özelliklerine ilişkin dağılımları fre kans (f) ve yüzde (%) değerleri ile incelenmiştir. Okul müdürleri ve öğretmenlerin, etkileme davranışlarına ilişkin görüşlerinin belirlenmesi ve karşılaştırılmasında arit metik ortalama (X), standart sapma (S), ve t testi tekniklerinden yararlanılmıştır. Okul müdürleri ve öğretmenlerin görüşlerine, kişisel özelliklerinin etkisini belirlerken, yine aritmetik ortalama (X), standart sapma (S), t testi ve varyans analizi (F) tekniklerinden yararlanılmıştır. Anlamlılık testlerinde^ =0.05 düzeyi esas alınmıştır. Ancak anlamlı lığın U= 0.01 düzeyinde gerçekleştiği yerlerde durum aynca belirtilmiştir. Ortaya çıkan bulgulara göre; ortaöğretim kurumu müdürleri, etkileme davranışlannı öğretmenler üzerinde `çoğu zaman` gösterdiklerini; öğretmenler ise, ortaöğretim kurumu müdürlerinin etkileme davranışlarını kendileri üzerinde `ara sıra` gösterdikle rini belirtmişlerdir. Bu konuda iki grubun görüşleri arasındaki fark da ^ =0.01 düze yinde anlamlı bulunmuştur. Bu sonuçlara göre; ortaöğretim kurumu müdürleri etkile me davranışlarının öğretmenler üzerinde gösterilmesi konusunda kendilerini `yeterli` görmekte; öğretmenler ise bu konuda okul müdürlerini `orta` düzeyde, yani ne yeterli ne de yetersiz görmektedirler. Görüldüğü gibi öğretmenlerin, okul müdürlerini bekle dikleri ölçüde yeterli görmedikleri ve kararsız oldukları anlaşılmaktadır. Dolayıyla; o- kul müdürlerinin görüşlerine göre, ortaöğretim kurumu müdürlerinin gösterdikleri et kileme davranışları ile öğretmenleri etkiledikleri; öğretmenlerin görüşlerine göre ise, öğretmenlerin okul müdürlerinden etkilenme durumlarının belirsiz olduğu söylenebilir Ortaöğretim kurumu müdürlerinin, öğretmenler üzerinde gösterdikleri etkileme davranışlarına ilişkin olarak, okul müdürlerinin; cinsiyet, yaş, toplam müdürlük kıde mi, çalıştıkları okuldaki müdürlük kıdemi, öğrenim durumu, çalışmakta oldukları lise türü gibi kişisel özellikleri görüşlerini etkileyen değişkenler değildir. Bu değişkenlere göre farklı gruplardaki okul müdürlerinin görüşleri aynıdır. Eğitim yönetimi ile ilgili hizmet-içi eğitim kurs ve seminerlerine katılma sayılan ise, okul müdürlerinin görüşle rini etkilemekte ve bu noktada görüşleri farklılık göstermektedir. Öğretmenlerin cinsiyet, yaş, toplam öğretmenlik kıdemi gibi kişisel özellikleri okul müdürlerinin gösterdikleri etkileme davranışlarına ilişkin görüşlerini etkileyen değişkenler değildir. Ancak; çalıştıkları okuldaki öğretmenlik kıdemi, öğrenim duru mu, çalışmakta olduklar lise türü ve müdürleri ile çalışma yılı gibi kişisel özellikleri öğretmenlerin görüşlerini etkilemekte ve bu noktada görüşleri ayrılmaktadır. Bulgular neticesinde; ortaöğretim kurumu (lise) müdürlerinin, etkileme davra nışlarından yararlandıkları, fakat öğretmenlerin bekledikleri düzeyde okullarında gös termedikleri söylenebilir. Okul müdürlerinin, etkileme sürecini okullarında işletip, et kileme davranışlarını öğretmenler üzerinde daha fazla gösterebilmeleri için; eğitim yönetimi alanında hizmet öncesinde ve içinde yetiştirilmeleri gerekmektedir. Diğer ta raftan; eğitim yönetiminde etki, etkileme ve etkileme davranışları konusunda, genelle yici sonuçlara ulaşabilmek için; bu konuda daha fazla araştırma yapılması gerekir

Ill SUMMARY This research was done to determine the ideas of school principals and teachers about the influential behaviours of secondary school principals on teachers. At the same time with the help of this research; the personal peculiarities of principals and teachers, if there are the differences between the ideas of both groups, the degree of these influential behaviours according to both above groups and whether both groups' personal peculiarities have any influence on their ideas were determined. The research was done by using the model of searching. The area of this research is the principals and teachers working at all the secondary schools in Çanakkale and all the neighbouring towns. The research exemplifying was done on 56 secondary school principals and 214 teachers. In this research the data were gathered by doing `'The Survey of Secondary School Principals' Influential Behaviours on Teachers`, which was developed by the researcher, on 56 secondary school principals and 214 teachers. The survey consist of two parts called A and B forms for both principals and teachers. In the first part, there are 7 multiple choice questions about the personal peculiarities of the subjects. In the second part, there are 50 ranking questions including these influential behaviours. The data obtained after this survey were analysed on the SPSS programme on computer. The classifications of school principals and teachers according to their per sonal peculiarities were examined in values of frequency (f) and percentage*(%). The techniques of arithmetic mean (X), standard deviation (S) and t test were used to de termine and compare the school principals' and teachers' ideas on influential behav iours. When determining the influence of personal peculiarities on the ideas of princi pals and teachers, arithmetic mean (X), standard deviation (S), t test and variance analyse techniques were used. For significance tests o(=0.05 level was taken as basis. But the case was separately explained when the significance was at 0C=0.01 level. According to the resulting data; the secondary school principals stated that theyIV `usually` showed these influential behaviours on teachers and teachers stated their principals `sometimes` showed these behaviours on them. On this subject the difference between these two groups' ideas was significant at OC=0.01 level. Accord ing to these results; the secondary school principals consider themselves `sufficient` about showing these influential behaviours and teachers consider their principals at middle level, in other words neither sufficient nor insufficient. As one can see teachers don't consider the school principals as sufficient as they expect them to be and they are not certain about this. So for the principals' ideas, they effect teachers by their in fluential behaviours; but for the teachers, it can be said that it is not certain whether the teachers are effected by these behaviours or not. When considering the influential behaviours of secondary school principals on teachers, their personal peculiarities such as; sex, age, their total directing seniority, their directing seniority at their present schools, their educational status and the kind of their present high school are not the variables which effect their ideas. The school principals in different groups according to these variables have the same ideas. The number of their participation in In-Service Training courses and seminars about edu cation management effect their ideas and at this point their ideas are different. Teachers' personal peculiarities such as; sex, age, total teaching period are not the kind of variables which effect their ideas about school principals' influential be haviours. But their personal peculiarities such as; their teaching period at their present school, their educational status, the kind of high school they are working at and the du ration they have been working with the same principal effect the teachers' ideas and here they have different ideas. After these data were taken, it can be said that the secondary school principals make use of these influential behaviours, but not at the level that teachers expect. So principals should be trained before and while directing on education management so that they can show these influential behaviours on teachers more and administrate this influencing process. On the other; hand more researches should be carried out to get more generalising results about influence, influencing and influential behaviours on education management.