Sınıf öğretmenlerinin fen bilimleri öğretim yeterlikleri ile ihtiyaçsal ve mekânsal durumlarının incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, sınıf öğretmenlerinin Fen Bilimleri dersi öğretim yeterlikleri ile mekânsal ve ihtiyaçsal durumlarını incelemektir. Araştırma, nicel ve nitel araştırma desenlerini bir arada bulunduran karma araştırma desenine göre tasarlanmış ve İzmir il ve ilçelerinde 2014-2015 eğitim-öğretim yılında ilkokullarda görev yapan 1413 sınıf öğretmeniyle gerçekleştirilmiştir. Örneklemin belirlenmesinde karma yöntem örneklem anlayışına dayalı olarak `Sıralı Karma Yöntem Örneklemi` tekniğinden yararlanılmıştır. Araştırmanın nicel verileri, `Fen Bilimleri Öğretim Yeterlik Ölçeği` (FBÖYÖ) ile `Fen Bilimleri Öğretiminde Mekânsal ve İhtiyaçsal Durum Anketi` (FBÖMİDA) kullanılarak elde edilmiştir. Ayrıca çalışmaya katılan ve rastgele seçilen 63 sınıf öğretmeniyle de yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak mülakat yapılmıştır. FBÖYÖ verilerinin analizinde, betimsel istatistiksel analizler yanında değişkenlere göre farkın anlamlılığını görebilmek için Kruskal Wallis testinden, anlamlı farklılığın kaynaklarını belirlemek içinde Mann-Whitney U Testinden yararlanılmıştır. FBÖMİDA'ya yönelik analizlerde ise betimsel istatistiksel analiz kullanılmıştır. FBÖYÖ ve FBÖMİDA'daki değişkenlerin ilişkisini görebilmek için Pearson korelasyon katsayısı hesaplanmıştır. Nitel verilerin analizinde ise betimsel ve içerik analiz yöntemlerinden faydalanılmıştır. Araştırma bulgularında, sınıf öğretmenlerinin Fen Bilimleri öğretim yeterlikleri ile derse ait ünitelerin tümü için öğretim becerisi ve konu alan bilgisi seviyelerinin `yeterli` düzeyde olduğu belirlenmiştir. Öte yandan, sınıf öğretmenlerinin, Fen Bilimleri öğretim yeterliklerinin; cinsiyete, mezun olunan fakülteye, öğrenim durumuna göre değişmediği; deneyim yılına, mezun olunan bölüme, görev yapılan yere göre ise istatistiksel olarak anlamlı bir farkın olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, sınıf öğretmenlerinin; Fen Bilimleri öğretim yeterliği ile mekânsal durumları arasında düşük düzeyde, pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki [r= .243; p<.01]; Fen Bilimleri öğretim yeterliği ile ihtiyaçsal durumları arasında ise orta düzeyde, pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki [r= .336; p<.01] olduğu anlaşılmıştır.

This study aims to investigate the teaching competency, necessity and spatial conditions of primary school teachers in science class. A mixed method that is composed of both qualitative and quantitative research designs is used. The participants are 1413 primary school teachers in İzmir and its districts during education year of 2014-15. While determining the sample, `Sequential Mixed Method (MM) Sampling` is used on the basis of mixed research method. The quantitative data of the research is obtained with `Science Teaching Competency Scale` (STCS) and `Survey of Spatial and Necessity Conditions in Science Teaching` (SSNCST). Also, there were interviews with 63 primary school teachers selected randomly among the participants of the study, using a semi-structured interview form. For the analysis of STCS data, the test of Kruskal Wallis is used apart from descriptive statistics in order to observe the significance of differences according to variables, and also to state the sources of significant differences the test of Mann-Whitney. For the analysis of SSNCST, descriptive statistical analysis is used. In order to see the relations of the variables of STCS and SSNCST, coefficient of correlation is calculated. As to the analysis of the qualitative data, descriptive and content analysis methods are used. Research findings reveal that form teachers are `sufficient` in all scales of science teaching competency, teaching skills and sub-dimensions of method and techniques, and they are also `sufficient` in all science units in terms of competency, teaching skills and field knowledge. Besides, it is determined that the competency of form teachers in science classes do not vary according to gender, graduation faculty and education status but it is stated that there is a significant statistical difference according to the years of experience, graduation department, and the position of the current job. Also, it is stated that there is a positive and significant relation in low levels between science teaching competency and spatial conditions of form teachers [r= .243; p< .01], and there is a moderate relation between their science teaching competency and necessity conditions [r= .336; p< .01].