Öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık farkındalık düzeylerinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Öğretmen Adaylarının Çevre Okuryazarlık Farkındalık Düzeylerinin anabilim dalı ve sınıf düzeyine göre incelenmesidir. Bu amaçla farklı üniversitelerde öğrenim gören öğretmen adaylarına `Kişisel Bilgi Formu` ile `Çevre bilgisi, çevreye yönelik tutum, çevre ile ilgili kullanımlar ve çevre sorunları` olmak üzere dört temadan oluşan `Çevre Okuryazarlığı Ölçeği` uygulanmıştır. Bu çalışmada, tarama modeli ve kümeleme örneklem tekniği kullanılmıştır. Evrenini, Celal Bayar ve Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, örneklemini ise 2014-2015 eğitim-öğretim yılında Sosyal Bilgiler, Türkçe, Fen Bilgisi ve Sınıf öğretmenliği anabilim dalında öğrenim gören 1. ve 4. sınıfa devam eden 1605 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Verilerin analizinde bağımsız gruplar t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), çoklu karşılaştırma testi Tukey uygulanmıştır. 1. sınıf Sosyal Bilgiler, Türkçe, Fen Bilgisi ve Sınıf öğretmen adaylarının anabilim dalına göre `Çevre bilgi, kullanım, tutum ve çevre sorunlarına ilgi puanlarında anlamlı fark bulunmamıştır. 4. Sınıflar değerlendirildiğinde ise anabilim dalına göre `çevre bilgi, kullanım, tutum ve çevre sorunlarına ilgi` puan ortalamaları arasında anlamlı fark bulunmuştur.Sınıf düzeyinin çevre bilgi, kullanım, tutum ve sorunlarına ilgileri üzerindeki etkisine bakıldığında Fen Bilgisi ve Sınıf Öğretmenliği anabilim dallarında öğrenim gören 1. ve 4. sınıf öğretmen adayları arasında anlamlı fark bulunurken, Sosyal Bilgiler ve Türkçe öğretmenliği anabilim dallarında öğrenim gören 1. ve 4. sınıf öğretmen adayları arasında anlamlı fark bulunmamıştır. Çevre okuryazarlığında ise Fen Bilgisi ve Sınıf Öğretmenliği anabilim dallarında öğrenim gören 1. ve 4. sınıf öğretmen adayları arasında anlamlı fark bulunurken, Sosyal Bilgiler ve Türkçe öğretmenliği anabilim dallarında öğrenim gören 1. ve 4. sınıf öğretmen adayları arasında anlamlı fark bulunmamıştır.Anahtar kelimeler: Çevre ve eğitim, çevre okuryazarlığı, çevreye yönelik tutum ve sorunlar.

This study aims to examine teacher candidates' environmental literacy awareness levels according to department and grade. To this end, `Personal Information Form` and `Environmental Literacy Scale` consisting of four subscales 'environmental knowledge', 'attitudes towards the environment', 'usages related to environment' and 'environmental problems' is applied to the pre-service teachers studying different universities. In this study, survey model and clustering sampling method was used. The target population of the study consists of Celal Bayar University and Mehmet Akif Ersoy University, and the sample consists of 1605 1st and 4th grade teacher candidates studying at Social Studies, Turkish Language, Science Education and Primary School Education Department. In data analysis, independent sample t-test, single direction variance analysis (ANOVA) and multiple comparison test (Tukey) are executed. According to obtained data, there is no statistically significant difference between the mean scores regarding the environmental knowledge, usage, attitudes and problems of the freshmen teacher candidates studying at Social Studies Department, Turkish Language Teaching Department, Science Department and Primary School Education Department. On the other hand, a statistically significant difference is found among the mean scores of the senior students regarding environmental knowledge, usage, attitudes and problems based on their department.When examined the effect of grade level on environmental knowledge, usage, attitudes and problems, statistically significant difference is found between the 1st and 4th grade Science Education Department and Primary School Education Department teacher candidates while this case is vice versa in Social Studies Department, Turkish Language Teaching Department teacher candidates. In terms of environmental literacy, statistically significant difference is found between the 1st and 4th grade Science Education Department and Primary School Education Department teacher candidates whereas this case is vice versa in Social Studies Department, Turkish Language Teaching Department teacher candidates. Key words: environment and education, environmental literacy, attitudes towards the environment and problems