Okul iklimine ilişkin öğretmen ve müdür davranışları ile örgütsel bağlılık ilişkisinde işkolikliğin aracılık etkisi

Abstract

Bu çalışma okul iklimine ilişkin öğretmen ve okul müdürü davranışları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasındaki ilişkide işkolikliğin aracılık etkisini belirlemek amacı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma ilişkisel tarama yöntemi ile tasarlanmıştır. Veri toplama aracı olarak Örgütsel İklim Ölçeği, DUWAS İşkoliklik Ölçeği ve Meyer ve Allen Örgütsel Bağlılık Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini Kütahya'da ilk ve orta dereceli okullarda görev yapmakta olan 266 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın amacına uygun olarak 18 farklı ölçüm modeli oluşturulmuş ve modeller yapısal eşitlik modellemesi ile test edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre modellerden yalnızca iki tanesinin sınaması başarılı olmuştur. İşkoliklik aracı değişkeninin yalnızca destekleyici müdür davranışının örgütsel bağlılığın devam bağlılığı ve normatif bağlılık boyutları ile ilişkisinde aracılık etkisine sahip olduğu istatistiksel olarak ortaya konmuştur. Destekleyici müdür davranışı ile örgütsel bağlılık arasındaki pozitif yönlü ilişki öğretmenlerin sergilediği işkolik davranışlar ile pekişmektedir. Diğer bir ifade ile destekleyici müdür davranışlarının gözlemlendiği okullarda işkolik öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları diğer meslektaşlarına göre daha yüksektir. Ancak emredici müdür davranışı, kısıtlayıcı müdür davranışı, samimi öğretmen davranışı, meslektaşlar arası işbirlikçi öğretmen davranışı ve umursamaz öğretmen davranışı ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkide işkolikliğin aracılık etkisinde bulunmadığı tespit edilmiştir. Anahtar kelimeler: Aracılık etkisi, işkoliklik, okul iklimi, örgütsel bağlılık, yapısal eşitlik modellemesi

It was aimed to determine the mediating effect of workaholism in the relationship between teacher and principal behaviours related to school climate and organizational commitment in this study. The study was designed through correlational survey method. Organizational Climate Scale, DUWAS (Dutch Work Addiction Scale), Meyer and Allen Organizational Commitment Scale were used as data collection tools. 266 teachers working at primary and secondary schools in Kütahya Province created the sample of the study. In accordance with the aim of the study, 18 measurement models were set and tested by structural equation modelling. In terms of the findings, the tests of only two models are successful. It is statistically proved that workaholism has a mediating effect only in the relationships between supportive principal behaviour and normative and continuance commitment dimensions of organizational commitment. The positive relationship between supportive principal behaviour and organizational climate strengthens with the workaholic behaviours the teachers experience. In other words, workaholic teachers are more committed to their organizations in which the supportive principal behaviours are observed in comparison with their colleagues. However, any mediating effect of workaholisim cannot be found in the relationships between directive principal behaviour, restrictive principal behaviour, collegial teacher behaviour, intimate teacher behaviour, disengaged teacher behaviour and organizational commitment. Keywords: Mediating effect, organizational commitment, school climate, structural equation modelling, workaholism