İzmir ve çevresinin iklimi

Abstract

ÖZ£T Ege bölgesinin batısında 37°-39° kuzey paralelleri 26°-28° doğu meridyenleri arasında bulunan İzmir ili batısında Ege Denizi'ne uzun bir kıyı kuşağı ile açılır. Ana çizgileri ile doğu-batı doğrultusunda uzanan alüvyal ovalar ve bu ovalan çevreleyen yükseltiler yer alır. İzmir ve çevresini yıl boyunca Atlas Okyanusu'ndan, Orta ve Doğu Avrupa üzerinden gelen polar hava kütleleri ile Asor yüksek basıncından kaynaklanan Akdeniz üzerinden gelen tropikal hava kütleleri etkiler. Bu hava kütlelerinin oluşturduğu cephe sistemleri İzmir ilim de etkiler. Araştırma sahasında iklim olaylarım yöneten bu hava akımları yeryüzü şekilleri nedeniyle termik ve dinamik değişmelere uğramaktadır. İzmir ve çevresinde belirlenen istasyonlarda, kış aylan dışında termik bilançonun hemen her ayda pozitif değerler gösterdiği belirlenmiştir. Yıllık ortalama sıcaklığın elverişliliği insan yaşamı, turizm ve tarımsal etkinliklerde bazı avantajlar sağlar. Yağış, sıcaklık ve rüzgar tarım için temel iklim unsurlarıdır. Araştırma sahasında kışın düşük sıcaklıklardan etklenebilen, yazın ise yüksek sıcaklıklara dayanabilen ve su ihtiyacı sulama ile karşılanabilen ürünler yetiştirilmektedir. Mayıs-eylül arasındaki dönemde sıcaklık değerlerinin yüksek olması, bulutluluk değerlerinin ise düşük olması turizmi olumlu etkilerken, yaz aylarında artan sıcaklık ve nem insan sağlığı üzerinde olumsuz etkiler yaratmaktadır. İzmir ve çevresinde iklim koşullarının bu elverişliliğine karşın dağların doğu- batı doğrultusunda uzanması kuzey-güney yönünde yükselti değerlerinin değişmesi iklim unsurlarında kısa mesafeler dahilinde değer değişikliklerine neden olmuştur. Dağlık alanlarla ova tabanları arasında yükseltiye bağlı olarak sıcaklık, yağış, basınç değerleri değişir. Dağların uzanış doğrultusunun ova tabanlarında denizin etkisinin 100-150 km içerilere kadar girmesine izin vermesinden dolayı ova tabanlarında sıcaklık değerleri değişmez. Örneğin; kuzeyde Kozak kütlesi ve Yunt dağı üzerinde yıllık ortalama sıcaklıklar 10-12 °C arasında iken önünde uzanan Bakırçay çöküntü ovasında 16 °C ye yükselmektedir. Yine güneyde Bozdağlar üzerinde 8 °C ye düşenyıllık ortalama sıcaklık hemen dağın güney eteklerinde yer alan Küçük Menderes çöküntü ovasında 16 °C ye çıkmaktadır. Sonuç olarak istasyonlar, yağış rejimine göre orta kuşağın yan nemli iklim tipinde yer almaktadır. Thornthwaite yöntemi ile belirlenen aylık yağış ve sıcaklık ortalamaları ile potansiyel evapotransprasyonuna göre sıcaklık şartlan bakımından üçüncü dereceden mezotermal, yağış rejimi kışın su fazlası olan sahada yer alırken, sıcaklık rejimi okyanusal tipe yakındır. İzmir ve çevresi iklim olanakları ve doğal çevre özellikleri ile yerleşim, tarımsal üretim ve turizm açısından elverişlidir.

«1 ABSTBACT İzmir which is located between 37-39 North parallels and 26-28 East longitudes has a long coastal zone by the Aegean Sea. Mainly, alluvionai plains in the east-west direction and the mountains among them take place. Hie climatic systems are composed of the polar wind coming from the Atlantic Ocean and the Middle and East Europe; and the tropical wind coming from the Asor. In the study area, the earth's surface causes the thermal and dynamic changes in these winds managing the climatic events. Tn the stations around Izmir, it is observed that the thermal statistics are positive during almost all months excepting for winters. The enviromental possibilities and favorable climatical conditions supply advantage for tourism, agricultural activities and the other activities in human life. Besides the climatical possibilities, thermal statistics demonstrate important differences even between the short distances because of the earth's surface. For example, as in the Kozak and Yunt mountains the annual average temperature is around 10-12 °C, in the Bakırçay plain is around 16 °C. Again, as the average temperature in the Bozdağlar mountains is around 8 °C, in the Küçük Menderes that ic located besides the south foot of the mountains the temperature increases to 16 °C. As the result, Izmir is the third-level mezothermal approaching to the oceanic type. Izmir is advantageous in settlement, tourism, agricultural and human activities.