Okul öncesi öğretmen adaylarının öz-denetimleri ve öğretmen özyeterlik inançları arasındaki ilişkinin bazı değişkenlerle incelenmesi

Abstract

Bu çalışma okul öncesi öğretmen adaylarının karakter özelliklerinin bir boyutu olan öz-denetimlerinin öğretmen özyeterlik inançları ile ilişkisini inceleyip, okul öncesi öğretmen adaylarının öz-denetimi ve özyeterlik inançlarının bazı değişkenlerden nasıl etkilendiğini araştırmak amacıyla hazırlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, okul öncesi öğretmen adaylarının öz-denetimleri ile özyeterlik inançlarının cinsiyetlerine, yaşlarına, sınıf düzeylerine, kardeş sayılarına anne ve babalarının tutumlarına ve eğitim durumlarına, anne ya da babanın öğretmen olma durumuna göre istatistiksel açıdan anlamlı şekilde farklılaşıp farklılaşmadığı sorularına cevap aranmıştır. Ayrıca, öğretmen adaylarının özyeterlik inançlarının istatistiksel olarak öz-denetimlerinden kestirilip kestirilemeyeceği regresyon analizi ile belirlenmeye çalışılmıştır.Araştırma, beş ayrı üniversitenin eğitim fakültesinde öğrenim gören toplam 879 okul öncesi öğretmen adayının gönüllü katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak, Türkiye için geçerlik güvenirlik çalışması Duyan, Gülden ve Gelbal (2012) tarafından yapılan Öz-Denetim (Self-Control Schedule) ölçeği ve Çapa, Çakıroğlu ve Sarıkaya (2005)'nın Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışmasını yaptığı `Öğretmen Özyeterlik Ölçeği` olmak üzere iki farklı ölçek kullanılmıştır. Araştırma verileri 2016-2017 eğitim öğretim yılında toplanmıştır. Çalışmada verilerin analizinde sırasıyla bağımsız gruplar için t-testi, tek yönlü varyans analizi, korelasyon analizi ve çoklu doğrusal regresyon analizleri gerçekleştirilmiştir.Araştırma sonucunda okul öncesi öğretmen adaylarının öz-denetimlerinin öğretmen özyeterlik inançlarının yordayıcıları arasında olduğu görülmüştür. Öğretmen adaylarının öz-denetimleri cinsiyet açısından ve anne tutumlarına göre farklılık gösterirken diğer değişkenlere göre farklılık göstermemiştir. Öğretmen özyeterlik inançları cinsiyete göre araştırma ölçeğinin alt boyutlarında farklılaşmasına rağmen toplam ölçek puanlarında anlamlı bir farklılık görülmemiştir. Özyeterlik inançları araştırmanın diğer değişkenlerinin hiçbirinde anlamlı bir farklılık göstermemiştir. Yapılan regresyon analizi sonucunda okul öncesi öğretmen adaylarının öz-denetimleri ile öğretmen özyeterlik inançları arasında anlamlı düzeyde bir ilişki bulunmuştur. Anahtar kelimeler: Okul öncesi öğretmen adayları, öğretmen özyeterlik inancı, öz-denetim, özyeterlik.

The study aims to exemine the connection between self regulation, which is a dimension of preschool student teachers' personal traits, and their beliefs on occupational self efficacy. The paper also intends to determine the correlation between some variables and preservice teachers self-regulation and occupational self efficacy perception. In line with those purposes, the question of whether there is any statistically significant difference between the beliefs of preservice preschool teachers on self-regulation and self-efficacy in accordance with their gender, age, grade, number of siblings, parental attitudes, the level of education their parents have, the stiuation of having a teacher parent is answered in the study. In addition, regression analysis has been performed to predict the beliefs of the preschool teachers on their self-efficacy based on their beliefs on self-regulation. 879 preservice preschool teachers from 5 different education schools have participated to the study as volunteers. In order to collect data, two different instruments have been used in the study. One of them is 'self-control schedule' adapted to Turkish culture by Duyan, Gülden ve Gelbal; the other one is 'Teacher Self-efficacy Scale' adapted to Turkish culture byÇakıroğlu ve Sarıkaya (2005). The data gathered in 2016-2017 academic year. Multiple linear regression analysis, correlation analysis, one way ANOVA and independent samples t-test analysis was conducted. The research reveals that self-control of the preschool student teacher's is a predictor for theacher candidates' perception on occupational self-efficacy. While there is a gender difference in terms of self-control of the preschool teacher candidates, there is no significant difference according to other variables. Although the occupational self-efficacy perception differs in respect of gender in sub-dimensions of the scale, there is no significant difference in total scores. Occupational self-efficacy perception does not show any significant difference in accordance with all other variables of the study. Regression analysis indicates that self control can predict occupational self-efficacy perception of preschool student teachers. Keywords: Occupational self efficacy beliefs of teachers, preschool student teachers, self-control, self-efficacy