Karagündüz Nekropolü kazısından elde edilen madeni silahlar

Abstract

Kazısı, 1992-1996 yıllan arasında gerçekleştirilen Karagündüz Nekropolü, Van Gölü Havzası'nda henüz yeni yeni tanımaya başladığımız bir dönem olan, Erken Demir Çağı'na tarihlendirilmektedir. Nekropolde yapılan kazı çalışmaları sonucunda, toplam 9 mezar incelenmiş olup, bu mezarlarda çok sayıda gömü, buna bağlı olarak ölü hediyeleri ve kişisel süs eşyaları ile törensel silahlar bulunmuştur. Bahsi geçen bu silahlar, çalışmamızın esas konusunu oluşturmuştur. Toplam 30 eserden oluşan ve tamamı demir madeninden yapılmış malzeme grubunun, biçim, işçilik ve karakteristik özelliklerine göre değerlendirilmesi sonucunda, tipolojik olarak; 1- hançerler, 2- bıçaklar, 3- mızrak ucu, 4- topuz başı ve 5- halka uçlu demir çubuklar olmak üzere 5 grup altında ele alınması uygun bulunmuştur. Kimyasal analizler, bu silahların, meteorik olmaktan çok, yerkabuğundan elde edilmiş demirden üretildiklerini göstermektedir. Bunun yanı sıra, yüksek dereceli ve yavaşça soğuyan bir ortamda, dövülerek meydana getirildikleri tespit edilmiştir. Karagündüz Nekropolü demir silahlan, biçim ve işçiliklerinden anlaşıldığı üzere, tam bir profesyonellik göstermemektedir. Bu durum, demir metalürjisinin ampirik sürecinin henüz devam etmekte olduğunu işaret etmektedir. Van Gölü Havzası'nın Erken Demir Çağı ve bölgedeki demir metalürjisinin gelişim sürecinin anlaşılmasında sağlayabileceğimiz en büyük aşama, hiç şüphesiz yapılacak yeni arkeolojik kazılar sayesinde olacaktır.

This thesis focuses on the examination of the total of thirty iron artifacts that were recently found during the archaeological excavations at the Early Iron Age cemetery at Karagündüz in the Van region. The examination of these artifacts provides information on the earliest stages of the eastern Anatolian archaeology in the Early Iron Age,a which is one of the least understood periods of the region's cultural history. In this thesis, the total of nine graves and the thirty iron artifacts found in them were examined from a numerous perspectives, including the ways how these artifacts were manufactured and used. The iron artifacts were typologically divided into 5 classes: 1 -daggers, 2-knives, 3-spear head, 4-mace head, and 5-bars with circled endings. The low level of technology involved in their manufacture demonstrates that these artifacts were the products of craftsmen experiencing with metal working techniques. The chemical examinations of the iron samples from the selected artifacts indicates mat they were not manufactured from meteoric iron ores. Instead, they appears to have been produced in a high-temperature atmosphere under slowly cooling conditions. As a consequence, this thesis sheds new light on the development of iron technology in the Lake Van area. It is hoped that further excavations in the region will enhance our understanding of the rise of iron industry in Anatolia.