Sosyal bilgiler öğretmenlerinin vatanseverlik ve sosyal bilgiler derslerinde vatanseverlik eğitimi hakkındaki görüşleri

Abstract

Bu araştırmanın amacı, sosyal bilgiler öğretmenlerinin vatanseverlik ve sosyal bilgiler derslerinde vatanseverlik eğitimi hakkındaki algı ve görüşlerini belirlemektir. Araştırmada nitel araştırma yaklaşımlarından temel nitel araştırma deseni kullanılmıştır. Araştırma, 2015-2016 eğitim- öğretim döneminde Kütahya ili merkez ilçesinde görev yapan 20 sosyal bilgiler öğretmeninin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya katılan öğretmenlerin belirlenmesinde amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik örneklemesi kullanılmıştır. Araştırma verileri yarı-yapılandırılmış görüşmeler yoluyla toplanmıştır. Verilerin analizinde tematik analiz kullanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen sonuçlar şu şekilde özetlenebilir:•Öğretmenlerin çoğunluğunun vatanseverliği ülkesi sevme olarak tanımladıkları ve sosyal bilgiler dersinde vatanseverlik eğitiminin önemli bir yere sahip olduğuna inandıkları belirlenmiştir. •Öğretmenlere göre vatanseverlik eğitimi öncelikle ailede başlamakta, daha sonra okulda devam etmekte, kitle iletişim araçları ve çevrenin etkisiyle desteklenmektedir. •Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi dersi doğrudan vatanseverlik ile ilişkili görülmekte, sosyal bilgiler öğretim programındaki vatanseverlik ile öğrenmeler ise daha çok `Kültür ve Miras` öğrenme alanı ile ilgili görülmektedir. •Sosyal bilgiler derslerinde vatanseverlik eğitimi için öğretmenler tarafından çoğunlukla düz anlatım ve soru-cevap yöntemi kullanıldığı, yaygın kullanılan materyallerin ise, film, video ve belgeseller, resim ve fotoğraf gibi görseller ve akıllı tahta olduğu belirlenmiştir. •Model olma vatanseverlik eğitimi açısından bir öğretmenin sahip olması gereken en önemli rol olarak ifade edilmiştir. •Öğretmenlere göre programın yoğunluğu ve vatanseverlik eğitimi açısından yetersiz olması, ders saatlerinin az olması ve yapılmak istenen gezilere izin verilmemesi, eğitim politikaları ile ilgili sorunlar, ilgili görsel materyallerin az olması vatanseverlik eğitiminde sıklıkla karşılaşılan sorunlardır.•Sosyal bilgiler öğretmenleri etkili vatanseverlik eğitimi için birincil kaynakların kullanımının ve yaparak yaşayarak öğrenmelerin arttırılması, ilgili gezilerin daha sık yapılması, bütün derslerde vatanseverlik değerine yer verilmesi, ders saatinin arttırılması gibi önerilerde bulunmuşlardır. Anahtar kelimeler: Sosyal bilgiler, vatan, vatandaşlık, vatanseverlik, vatanseverlik eğitimi.

The aim of this research is to determine perceptions and views of social studies teachers about patriotism education in social studies lessons and patriotism In the research, the basic qualitative research was used among the qualitative research approaches. The research was conducted in 2015-2016 education term, with the participation of 20 social studies teachers serving at the central district of Kütahya province. While determining the teachers who is participants of the research, maximum variation sampling were used among purposeful sampling methods. The research data were collected through semi-structured interviews. Thematic analysis was used in the analysis of the data. The results obtained from the study can be summarized in the following way:•It was determined that most of the teachers define patriotism as loving one's country and believe that patriotism education has an important place in social studies lessons. •According to the teachers, patriotism education initially starts in the family, then continues in the school, supported by mass media and the environment. •Ataturk's Principles and History of Turkish Revolution lesson is viewed as directly related to patriotism, while patriotism and learning in the social studies curriculum are more related to the field of `Culture and Heritage` learning. •For patriotism education in social studies lessons, it was determined that mostly direct instruction and question-and-answer methods are used; while the commonly used materials are films, videos and documentaries, images such as paintings and photographs, and interactive board. •Setting an example has been expressed as the most important role that a teacher should have in terms of patriotism education. •According to teachers, frequently encountered problems about patriotism education are intensity of the program and the lack of patriotism in it, the fact that the course hours are scarce and intended trips are not allowed, problems about educational policies, and the fact that relevant visual materials are scarce.•For an effective patriotism education, social studies teachers have made suggestions such as increasing the learning from primary sources and by practice and experience, making the related trips more frequent, including the patriotism value in all lessons, and increasing its course hours. Keywords: Citizenship, homeland, patriotic education, patriotism, social studies.