Die Geistige wirkkraft der sprache im bildungsroman `Das Glasperlenspiel` von Hermann Hesse

Abstract

IV ÖZET Hermann Hesse'nin 'Boncuk Oyunu' adlı romanı son on yıllarda dünya çapında örneği görülmemiş bir popülarite elde etmiştir ve halen değişik kültürlere ait toplumlara hitap etmektedir. Eserde yansıtılan dünyaya açık olma fikri, hoşgörü ve insaniyet, kültürler- ve dinler arası iletişim konusuna da önemli bir katkı olarak görülmektedir. Bu durum Hesse'yi Alman kültürünün önemli bir elçisi yapmıştır. Doğru bir insan olmaya yönelik sarf ettiği çabalar ve 'Kendin Ol!' sloganı ile Hesse yaşamı boyumca bireyselcilik anlayışını muhafaza etti. Hermann Hesse aynı zamanda bireyin topluma karşı duyması gereken sorumluluğun da farkındaydı ve kişilerin birlikte yaşama sürecindeki insaniyet boyutunu arıyordu. Hesse'nin düşüncesi, insan onuruna duyduğu inanç ve kültürel zıtlıklara karşı koruduğu saygı ile şekilleniyordu. Böylelikle büyük bir hoşgörü ve şaşırtıcı bir vizyon içeren bu eser ortaya çıktı. Farklı kültür ve dinlerin ortak ve bağlayıcı ahlaki temellerinin arayışı, eserin, günümüzün globalleşme çağında güncelliğini korumasına neden oluyor. Günümüzde hızla artan desoryantasyon, Hesse'nin romanında ahlak ve estetik, gelenek ve çağdaşlık ile geleceğe açık bir dünya imgesi ile birleştiriliyor. `Boncuk Oyunu` eseri, Hesse'nin yaratma sürecinde ki ayrı yerinin olması, konuların karşıtlıklarının çok güzel bir dille aktarılmış olmasından kaynaklanıyor: Genel ve özeller konularıyla birlikte insan hayatına giriyor ve insan ile fikir arasında çok saf ve sorumlu bir ilişki kuruluyor. Hesse'nin tarihsel edebi gelişimine bakıldığında `Boncuk Oyunu` bu anlamda kilit taşı teşkil etmekte ve tüm tinsel değerleri içermektedir. Böylece ilk kez Hesse'nin edebi anlamdaki esas noktası öznel tinden objektif tinselliğe geçiş yapmıştır. `Boncuk Oyunu` batı ve doğuasya kültür tarihihinin önemli biçimleri ile ilişki kurulduğu gerçek olayların ve kişilerin örtülü biçimde anlatıldığı bir romandır.`Boncuk Oyunu` romanının karakteristik özelliği somut bir denemenin en dış objektivitesinden en dış subjektivisine doğru hareketlenmesi.(Knecht'in bıraktığı yazıtlar). Ütopik bir bilim-kurgu romanı olarak da `Boncuk Oyunu` Alman edebiyatı klasikleri arasında yer almaktadır. Kitabın ana kısmı Magister Ludi Kosef Knecht'in - birliğe atanmasından- efsanevi ölümünü içeren yaşam öyküsünün anlatıldığı 12 bölümden oluşmaktadır. Bu eser, gerek konsept gerekse edebi oluşum açısından 12 yıllık meydana çıkma sürecinde bir sürü köklü değişime uğramıştır. Boncuk Oyunu içinde bir sürü çağrışımların bulunduğu düşünsel bir oyundur. Oyunun önemli temel yapısını, müzik, oyunsal matematik ve meditasyon öğeleri oluşturmaktadır. Buna ek olarak neredeyse tüm sanat alanları ve felsefeleri gelmektedir. Oyunun anlamı ise bir birliğe ulaşmaktır ve bu oyun makrokosmosu içeren mikrokosmosu da içine almaktadır. Oyunun merkezini oluşturan ideografik- evrensel dilidir: Bu dilin özellikleri: -resim gibi canlı -sembolik -analitik -çok yönlü anlam çeşitliliği -değişik disiplinlere aktarılabilirliği -müzikal anlamda sesi olmasıdır. Bu oyun I-Ging'in değişim kavramlarını baz almıştır. Bir sembol değişime uğrayarak başka bir sembole dönüşür ve böylelikle yeni bağıntılar meydana gelmektedir. Kendi özünün bulma sorunsalı, birey ile toplum arasında olan gerilim, tin ile doğa, kutupluluk ile tüm dünya kavramlarının bir birliğe varması- tüm bu konular Hesse tarafından önceki eserlerinde tek tek ele alınmıştı ancak 'Boncuk Oyunu' adlı romanında bu öğeler toplu olarak tek bir yapıtta işlenerek bir senteze varılmıştır.

VI ABSTRACT Over the past few decades, Hermann Hesse's work has reached unparalleled popularity all over the world and is appreciated by people from many different cultures. His work, which reflects liberal-mindedness, tolerance and respect for humanity, is seen as a contribution to a far-reaching dialogue between cultures and between religions and makes Hesse a convincing ambassador of German culture: with his constant striving towards true humanity and his motto `Be yourself Hesse remained a great individualist throughout his entire life. At the same time, however, he was very aware of the responsibility of the individual towards society and was constantly searching for the ethos of humanity in man's dealings with one another. His thinking was characterised by a deep belief in the dignity of mankind and respect for cultural differences in this world. So his work distinguishes itself by great tolerance and astonishing farsightedness. The search for the common and uniting ethical principles in the various cultures and religions has ensured that his work remains relevant, particularly now in this age of globalisation. In an age in which confusion is on the increase, ethics, aesthetics, tradition and modern thinking are united in Hesse's work with an optimistic global view of the world. The special position which 'Glass Bead Game' takes in Hesse's creation, owes to poetic well balanced, integrated accomplishment of the topical versus: general and special facts penetrate the human sphere with its all laws. Magister Ludi is called up to decisions, which applies to the relation between human and idea. Glass Bead Game is a novel which concerns to significant figures from western and east-Asian culture-history. Characteristic for Glass Bead Game is the movement from exterior objectivity of an abstract essay ( Introduction to Glass Bead Game) up to the exterior subjectivity ( Writings which are leaved behind by Knecht). The Glass Bead Game is as an utopic-futural novel within the german literary tradition.vıı The main part of Glass Bead Game describes the biography of Magister Ludi Josef Knecht from his appeal until his legendary death-in 12 chapters. Conception and poetical construction of this book has changed fundamentally within the 12-years formation time. The Glass Bead Game is a mental game with associations. The integral part of this work is music, mathematics and meditation. In Addition to these, there are all arts and their philosophies. The sense of this game is the acquirement of the unity. In the centre of Glass Bead Game there's an ideographic universal- language. The signs of this language are: -pictorial-figurative -symbolic -analytic -with a large significance spectrum -transferable to different sciences -with musical sound The Glass Bead Game bases to the change commandments of I-Ging. A symbol is being through transformation to another and so new connections are recovered. The problem of to meet himself, the tension between Individual - society and spirit-nature, the polarity and the unity of the world-laws; all these topics which Hesse has analysed particularly in his former works, are united in his last and greatest work ' The Glass Bead Game' to an all embracing synthesis.