AB`ye tam üyelik sürecinde işkencenin önlenmesi Avrupa Sözleşmesi ve Türkiye

Abstract

ÖZET AVRUPA BİRLİGİ'NE TAM ÜYELİK SÜRECİNDE İŞKENCENİN ÖNLENMESİ AVRUPA SÖZLEŞMESİ VE TÜRKİYE ERMIŞOGLU, Erhan Yüksek Lisans, Kamu Yönetimi Bölümü Tez Yöneticisi: Prof. Dr. A. Mete TUNCOKU Haziran 2003 AB 'ye tam üyelik sürecinde Türkiye'nin önüne çıkartılan en önemli engeller siyasi kriterler adı altında ileri sürülen insan haklan ihlâli iddialarıdır. Bu iddiaların başında da işkence ve kötü muamele şikayetleri gelmektedir. Bu tespitten yola çıkılarak hazırlanan bu çalışmanın amacı, işkence ve kötü muamele uygulamaları üzerinde yoğunlaşan insan haklan ihlâllerinin, AB - Türkiye ilişkilerine olan etkisinin incelenmesidir. Bu amaçla çalışmanın birinci bölümünde öncelikle işkence kavramı ve temel nitelikleri üzerinde durulmuş ve işkencenin benzer eylemlerden farklılıkları ortaya konulmaya çalışılmıştır. İkinci olarak, uluslararası metinlerde işkence yasağının ele alınışı irdelenmiş ve bu metinler içerisinde özel bir yere sahip olan Birleşmiş Milletler İşkencenin Önlenmesi Sözleşmesi ve İşkencenin Önlenmesi Avrupa Sözleşmesi üzerinde durulmuştur. Bu sözleşmeler incelenirken, sözleşmelerin kapsamı ve temel özellikleri, bu sözleşmelerle getirilen denetim mekanizmalan ve bu denetim mekanizmalannm Türkiye'ye karşı işletilişi konulan ele alınmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde ise; AB'nin insan hakları sistemi ve koruma mekanizmaları ortaya konulduktan sonra, Birliğin üçüncü ülkelerle olan ilişkilerindeki insan hakları politikası ele alınmıştır. Ardından, Birliğin Türkiye'deki insan haklan, işkence ve kötü muamele sorununa bakışı özellikle KomisyonVI raporlarına dayanılarak ortaya konulmuştur. Bu bölümde üzerinde durulan bir diğer konu ise, AB'nin yetkili organlarının tespit ve önerileri doğrultusunda, Türkiye'nin işkenceyle mücadele amacıyla özellikle mevzuat alanında kaydettiği gelişmelerin yeterliliğidir. Bütün bu tespit ve değerlendirmelerin ardından da sonuç bölümünde; işkence ve kötü muameleyle etkin bir şekilde mücadele amacına yönelik somut bir takım öneriler getirilmiştir, böylece Türkiye'nin tam üyeliği önündeki en önemli sorunlardan birinin çözümüne katkıda bulunulmaya çalışılmıştır.

Ill ABSTRACT WITHIN THE PROCESS OF BECOMING A FULL MEMBER OF THE EUROPEAN UNION, THE EUROPEAN CONVENTION AGAINST TORTURE AND TURKEY. Erhan ERMISOGLU Master Program, Department of Public Administration Supervisor: Prof. Dr. A. Mete TUNCOKU June 2003 The most important impediments that are put before Turkey in the way to become a full European Union (EU) member are the alleged violations of human rights under the list of the political criteria. The allegations of torture and degrading treatments are at the top of the agenda. The aim of this study, that is inspired from this fact, is to investigate the effect of any possible violations of human rights, which mostly point to torture and degrading treatments, on the relations between the EU and Turkey. With this aim, the concept of torture and its basic characteristics are examined and the features that distinguish torture from other similar treatments are identified in Part I. Secondly, the way in which the abolishment of torture in international instruments is taken up and UN Convention against Torture and the European Convention Against Torture are given a particular attention as they are being the most important among similar international instruments. The scope and basic characteristics of these conventions, supervisory mechanisms brought by them, and the operation of the mechanism against Turkey are all considered in this context. In Part II of the study, following the examination of the EU's human rights system and protection mechanisms, the human rights policy of the Union towards third countries is considered. Then, the approach of the EU to the issue of human rights, torture and degrading treatments in Turkey are evaluated on the basis of theIV Commission's relevant reports. Another issue that is considered in this part is whether the progress made by Turkey in enacting the necessary legislation preventing torture is sufficient. On the basis of all these evaluations, certain concrete proposal are made in the concluding part for an effective fight against torture and degrading treatment in Turkey. Application of these proposals will certainly contribute to eradication of one of the most important hurdles in the way of Turkey becoming a full member of the EU.