Türkçe öğretiminde yapısal analizlere göre metin hazırlama

Abstract

ÖZET Çalışma ilköğretim Türkçe dersi metin çözümlemelerindeki anlama çalışmalarında kullanılan analiz yöntemlerinin bu beceriyi kazandırmada yetersiz olması ve bu soruna çözüm önerisi sunmak amacıyla hazırlanmıştır. Metni anlama sürecinde çalışmada sunulan uygulama ile öğrencilerin daha verimli olacakları ve edinecekleri okuma yöntemi ile karşılaşacakları tüm metin türlerinde anlamanın daha da etkin olacağı düşünülmektedir. Bu çalışmada Türkçe öğretiminde kullanılan ders kitaplarındaki metin analizleri ile yapısalcı görüşe göre hazırlanmış metin analizleri karşılaştırılmıştır. Karşılaştırma yapılmadan önce metin çözümlemelerinde kullanılan yazar, metin ve öğrenci merkezli eleştiri görüşleri, bu eleştiri görüşlerinden ve dilbilim verilerinden esinlenerek geliştirilen dil öğretim yöntemleri vç Türkiyedc yapılan teorik çalışmalar tanıtılmıştır. Yapısalcı kuram ve bu kurama göre yapılmış metin çözümlemelerine yer verilmiştir. Bide edilen verilerle Türkçe öğretiminde kullanılan metin çözümlemeleri eleştirilmiştir. Çalışmanın son aşamasında ise yapısalcı görüşten hareketle örnek metin çözümlemesi yapılmıştır ve öneriler getirilmeye çalışılmıştır. İlköğretim öğrencilerinin metinlerin yapısını kavramalarını ve değişen değişmeyen unsurları belirlemelerini sağlayabilecek bir çözümleme yöntemi geliştirilmeye çalışılmıştır. Uygulamada kullanılan çözümleme yöntemlerinin belli bir kuramdan hareket edilerek hazırlanmadığı tespit edilmiştir. Çalışma sonucu metin analizlerinde metni meydana getiren yapıyı buldurmaya ve kavratmaya yönelik inceleme yapıldığında, yüzey yapıda yer alan anlamın yanında derin yapıdaki anlamın da öğrenci tarafından algılanabileceği ve örnek metin çözümlcmcsindeki gibi metin inceleme soruları hazırlanması gerektiği ortaya konulmuştur.

`II SUMMARY The analysis me thans which are used in study of comprehension of text. analysis in primary Education Turkish Lessons are inadequate to gain this skill. For that reason, the study has been prepared to propose a solution to this problem. İt is thought that the students will be more productivite during the reading comprehension process by the help of acquired reading metod, they will be more sucessfuİ in all kinds of reading texts. İn this study, text analysis in coursebooks which are used in Turkish teaching and text analysis prepared according to structural view are compared. Before comparison was made, which are related to the writer, text and student criticism views in text analysis, language teaching methhods developed by being inspired from these criticism views and linguistic data and theoretical studies made in Turkey are introduced. Structural theoretical theory and text analysis made according to that theory have taken place and by the help of these text analysis in Turkish teaching is ciriticised. İn the last stage of the study, some samples of text analysis according to structural view are mad^e and some suggestions are given..'.-'`???' `.``. `-```??? An analysis method which can provide the students in primary education to comrehend the sturctures of texts and to determine the' components which change is tried to be developed. İt has been found out that analysis methods used in practice were not prepored according to a theory. At the end of study, when an investigation which is aimed at finding and comprehending the structure which form text in text analysis, is made, the meaning in both surface structure and deep structure are yj#ferstood by the students and it is necessary to prepare investigation questions as in samples of text analysis.