Uygur şiveleri sözlüğü (A`dan Z`ye kadar transkripsiyonlu metin)

Abstract

2ÖZETBu çalışma Yeni Uygur ağızlarını ele alan ve Ğulam Ğopuri'ninhazırladığı Uyğur Şiviliri Sözliği adlı yapıtın A'den Z'ye kadar olanbölümünü içermektedir. Çalışma, yapıtın özgün olan Arap harflerinden Latinharflerine aktarımı ile başlamıştır. Daha sonra yapıtta geçen 1814 maddebaşısözcük günümüz Türkçesi ve Eski Türkçeyle ses benzerliği bakımındankarşılaştırılıp tarihsel dönemde bu sözcüklerin geçirmiş oldukları değişimlerverilmiştir. Çalışmada geçen sözcüklerin karşılaştırılmasında anlambenzerlikleri ve yakınlıkları ile ses benzerlikleri temel ölçüt alınmıştır.Anlam ve ses benzerliği içermeyen sözcüklerin ilgili bölümleri ``ø ?'' işaretiile belirtilmiştir. Ayrıca kökeni tespit edilememiş olan sözcükler de ``< ?''işareti ile belirtilmiştir. Dizin bölümünde, yapıtın içerisinde geçen YeniUygur şivelerine ait maddebaşı sözcüklerden günümüz Türkçesindeyaşadığı saptananlar Anadolu Diyalektleri-Uygur Diyalektleri başlığıaltında verilmiştir. Kökeni saptanabilen maddebaşı sözcükler de KökenlerineGöre Dizin başlılığı altında ait oldukları dillere göre sıralanmıştır. TürkçeKarşılıklarına Göre Dizin başlığı altında da yapıtta yer alan maddabaşısözcükler Türkçe karşılıklarıyla birlikte sıralanarak verilmiştir.Sonuç olarak Eski Türkçede ve günümüz Türkçesinde var olansözcüklerden günümüz Uygur lehçelerinde yaşayanlar saptanmış, böyleliklebu sözcüklerin Eski Türkçe ve günümüz Türkçesi ile olan anlam ve sesbenzerlikleri incelenmiştir. Bu incelemenin sonucunda Eski Türkçeye vegünümüz Türkçesine ait bazı sözcüklerin Yeni Uygur lehçelerine yakınlıklarıtespit edilmiştir.

3ABSTRACTThis study subjected the vocabulary of the book Uygur Şiviliri Sözliğiby Ğulam Ğopuri from A to Z parts. First of all the authentic letters ofArabic are translated into Latin. 1814 words translated are compared interms of phonetics and sementics in old and modern Turkish . Thechanges they were subjected to are pointed out . In the study basic criteriaare the semantic and phonetic similarities of the words. The vocabularyhaving no phonetic and semantic similarity is marked ``ø ???. More overthe vocabulary whose etymons are still not retirmined are marked with ``<???.In the index part, the vocabulary belong to which are used in the workand determined to be stil alive in modern Turkish are given under the titleAnatolian dialects- Uighur dialects. The vocabulary of which etymonsare determined are given under the title Index-According to the Etymonsaccording to which language they belong to. All the words are also givenwith Turkish equivalents is Index- Turkish Equivalents.The study adresses the words of old and modern Turkish words whichare alive in Uighur dialects. Further more, it examines semantic and phoneticsimilarities of these words in old and modern Turkish. As a result of thisstudy, some words of old and modern Turkish are proved to be related tomodern Uighur dialects.