Amorium antik kenti mezar stelleri

Abstract

Frigya Bölgesi'nde yer alan Amorium, Romalıların Anadolu'ya geldikleri ilkyıllarda Roma'nın doğu sınırındaki önemli kentlerden bir olmuş; Bizans dönemindebir imparator sülalesi çıkarmış, İstanbul ve Selanik'ten sonraki en önemli Anadolukenti halini almıştır. Orta Anadolu platosunda, doğu ile batı arasında bir bağlantınoktası konumundaki Frigya kentlerinden Amorium, kültürlerin birbirleriyle iletişimve etkileşime geçtikleri bir köprü vazifesi de görmüş olmalıdır.Bir Frigya fenomeni olan Frig kapı betimli mezar taşlarını konu alançalışmaların bir kısmında, Amorium kapı betimli mezar taşı örnekleri yer almakta,ancak kentteki tüm mezar taşlarını kapsayan bir çalışma bulunmamaktadır. Ayrıcayapılan çalışmaların kataloglamaya yönelik epigrafik çalışmalar oldukları ve sosyalkonulara fazla girmedikleri görülmektedir.Amorium mezar taşlarının tamamı antik şehir içinde orijinal konumlarındanfarklı yerlerde ele geçmiştir. Bir bölümü antik dönemdeki ikinci kez kullanıldıklarıbiçimiyle bulunmuşken, bir bölümü de 20. yüzyıl yapıları içinde tespit edilmiştir.Nekropollerde bulunanların sayısı ise oldukça azdır. Amorium kapı betimli mezartaşları M.S. 2 yüzyıl başları ile M.S. 3 yüzyılın sonları arasındaki zaman dilimiiçinde üretilmiştir. Mezar taşları, biçim ve üzerlerindeki bezemelerle bölgenin diğeryörelerindeki kapı betimli mezar taşları ile farklılıklar göstermektedir. Bu haliyleAmorium Frig kapı betimli mezar taşları, şehrin kendine has bir atölyeye sahipolduğuna işaret etmektedir.Mezar taşları üzerindeki bezemeler ve yazıtlar vasıtasıyla, Amorium halkınınetnik ve kültürel yapısı da bir ölçüde anlaşılabilmektedir. Yazıtlarda az sayıdaki Frigkökenli ismin yanında Grek ve Latin isimlerinin bir arada kullanıldığı görülmektedir.Bununla birlikte kapı betimli mezar stelleri üzerinde Frig etkilerinin hissediliyorolması, Amorium'da kültür benzeşmesi olgusunun varlığına dair izler olarakgörülebilir.

The city of Amorium was one of the important cities of Roman Asia Minor.However, the city was particularly important during Byzantine times and was onlysurpassed by Constantinople and Thessaloniki. The significance of this Phrygian citywas partly due to its geographic position since it was on a major junction on theroads that tied the east and west. Subsequently, this city in the central AnatolianPlateau became a place where various cultures interacted with each other, which canbe seen visually.The Phrygian type gravestones found at Amorium and its immediate vicinityhelp us to estimate the degree of cultural interactions that took place in this part ofRoman and Early Byzantine Anatolia.These gravestones from Amorium have not so far been examinedcomprehensively in detail. Previous studies on this type of artifact at Amorium didnot place special emphasis on the implications of these gravestones for the ethno-cultural structure of the city and the region. In this context, this study also aims topresent new data on beliefs that existed at Amorium and in Phrygia as a whole.Phrygian type gravestones constitute the most distinctive type among the examplesrepresented there. Moreover, these Phrygian gravestones also differ from thoseexamples found in other parts of Phrygia in terms of style and manufacturingtechniques. This may help us to formulate new hypotheses about the gravestones ofPhrygia as a whole.