Uygur şiveleri sözlüğü (A`dan Z`ye kadar transkripsiyonlu metin)

Abstract

ÖZET Bu çalışma Yeni Uygur ağızlarını ele alan ve Ğulam Ğopuri'nin hazırladığı Uygur Sivilin Sözliği adlı yapıtın A'den Z'ye kadar olan bölümünü içermektedir. Çalışma, yapıtın özgün olan Arap harflerinden Latin harflerine aktarımı ile başlamıştır. Daha sonra yapıtta geçen 1814 maddebaşı sözcük günümüz Türkçesi ve Eski Türkçeyle ses benzerliği bakımından karşılaştırılıp tarihsel dönemde bu sözcüklerin geçirmiş oldukları değişimler verilmiştir. Çalışmada geçen sözcüklerin karşılaştırılmasında anlam benzerlikleri ve yakınlıkları ile ses benzerlikleri temel ölçüt alınmıştır. Anlam ve ses benzerliği içermeyen sözcüklerin ilgili bölümleri `0 ?` işareti ile belirtilmiştir. Ayrıca kökeni tespit edilememiş olan sözcükler de `< ?` işareti ile belirtilmiştir. Dizin bölümünde, yapıtın içerisinde geçen Yeni Uygur şivelerine ait maddebaşı sözcüklerden günümüz Türkçesinde yaşadığı saptananlar Anadolu Diyalektleri - Uygur Diyalektleri başlığı altında verilmiştir. Kökeni saptanabilen maddebaşı sözcükler de Kökenlerine Göre Dizin başlılığı altında ait oldukları dillere göre sıralanmıştır. Türkçe Karşılıklarına Göre Dizin başlığı altında da yapıtta yer alan maddabaşı sözcükler Türkçe karşılıklarıyla birlikte sıralanarak verilmiştir. Sonuç olarak Eski Türkçede ve günümüz Türkçesinde var olan sözcüklerden günümüz Uygur lehçelerinde yaşayanlar saptanmış, böylelikle bu sözcüklerin Eski Türkçe ve günümüz Türkçesi ile olan anlam ve ses benzerlikleri incelenmiştir. Bu incelemenin sonucunda Eski Türkçeye ve günümüz Türkçesine ait bazı sözcüklerin Yeni Uygur lehçelerine yakınlıkları tespit edilmiştir.

ABSTRACT This study subjected the vocabulary of the book Uygur Şiviliri Sözliği by Gulam Ğopuri from A to Z parts. First of all the authentic letters of Arabic are translated into Latin. 1814 words translated are compared in terms of phonetics and sementics in old and modern Turkish. The changes they were subjected to are pointed out. In the study basic criteria are the semantic and phonetic similarities of the words. The vocabulary having no phonetic and semantic similarity is marked `0 ?`. More over the vocabulary whose etymons are still not retirmined are marked with `< ?`.In the index part, the vocabulary belong to which are used in the work and determined to be stil alive in modern Turkish are given under the title Anatolian dialects- Uighur dialects. The vocabulary of which etymons are determined are given under the title Index-According to the Etymons according to which language they belong to. All the words are also given with Turkish equivalents is Index- Turkish Equivalents. The study adresses the words of old and modern Turkish words which are alive in Uighur dialects. Further more, it examines semantic and phonetic similarities of these words in old and modern Turkish. As a result of this study, some words of old and modem Turkish are proved to be related to modern Uighur dialects.