Türkiye Cumhuriyeti`nin kuruluşundan günümüze (1924-2000) lise tarih ders kitaplarında Rusya`nın yeri ve Türk- Rus ilişkilerinin incelenmesi

Abstract

Rusya Devleti, Dogu Avrupa'daki en büyük devlettir. Ayrıca dünyaolaylarının gelisimi ve yön bulmasında dogrudan etkisi olan bir güçtür. Rusya'nın budenli güçlü olması, Osmanlı Devleti'nin gerilemesi ile de dogrudan iliskilidir. Dahaöncesinde Osmanlı Devleti'nin doldurdugu yeri sonradan Rusya doldurmustur.Kuskusuz bu güç degisiminin yasanması sürecinde birçok çatısma yasandı. ste buyasanan çatısmaların ders kitaplarına nasıl girdigi arastırmada merak edilen konulararasındadır.Rusya'nın gelisme süreci büyük oranda Türklerin yasadıgı topraklar üzerineolmustur. Orta Asya'daki Rus ilerlemesi, Kafkasya'daki ilerleme, Kırım'daki veBalkanlar'daki Rus ilerlemeleri hep bu yöndedir. ste bu ilerlemelere verilen tepkilerne derece ve nasıl ders kitaplarına yansımıstır? Arastırmada merak edilen diger birnokta da budur.Osmanlı Devleti döneminde Türk-Rus iliskileri daha çok savaslara odaklıdır.ki devlet arasında zaman içinde birçok savas yasanmıstır. Bu savasların neden vesonuçları incelendiginde ?Rusların Geleneksel Amaçları? diye ders kitaplarındaanlatılan bazı durumlar belirlenmistir. Tüm bunlar ders kitaplarının anlatımlarındasıkça yer almaktadır.Sonuçta ders kitaplarına Türk-Rus iliskilerini isleyen birçok konunun girdigibelirlenmistir. Türkler ve Ruslar arasında yasanan birçok sorunun temelinde ikitoplumun bölgede egemen olmaya çalısma mücadelesinin yattıgı görülmüstür.Bununla birlikte aradaki çekismenin zaman zaman çok sertlestigi ve bu dönemlerdeders kitaplarında daha fazla yer aldıgı belirlenmistir. Arastırma ile ortaya çıkan birbaska bulgu ise, ders kitabı yazarlarının anlatımlarının hemen hemen birbirininbenzeri oldugudur. çerik bakımından yıllara göre büyük degisimler yoktur.Anahtar Sözcükler: Türk-Rus liskileri, Osmanlı Devleti, Rusya Devleti,Tarih Ders Kitapları, Tarih Ögretimi, Türkler, Ruslar.

Russia is the biggest country in the East Europe. Besides, it is a power whichis directly effective about development of world problems and finding direction ofworld. Being so much powerful of Russia is directly connection with regression ofOttoman Empire. It was a place which was firstly filled by Ottoman Empire; afterthat, Russia filled that place. Doubtless, there was lived lots of disagreements duringthe changing of powers. Here it is, these disagreements were a topic that waswondered in researches how took part in course books.Development duration of Russia was being in an area where usually livedTurks. Russia progress of Middle Asia, progress of the Caucasus, progress ofCrimean and the Balkans always made this way direction. How and how much didthe reaction of progress reflect to course books? This is another point that wonderedin researches.Term of Ottoman Empire, relation between Turks and Russia focused onmostly wars. There were lots of wars among these two gowerments at that times.When reasons and results of these wars were searched, some conditions which wasexplained in course books was identified called ?Traditional Aims of Russia? all ofthem offen take part in expression of course books.Evently, lots of topics were identified in course books which were explainedrelation of Turks and Russia. The reason of these troubles between Turks and Russiawere that two of them wanted to be dominate in region. Together with,; quarrelingbetween them was getting stranger time and this was identified that these eventsmostly took part in course books. Another sympthom which was finding inresearches, was that explanation of writers of course books was almost similar. Therewas no big changing abaout contents while looking years.Key Words: Relation of Turks and Russians, Ottoman Empire, Russia, HistoryCourse Books, Education of History, Turks, Russians.