Yükümlülerin vergiye yaklaşımları: Çanakkale ilinde ticari kazanç elde eden yükümlülere yönelik bir uygulama

Abstract

Vergilemede etkinlige ulasabilmek için, verginin gözönünde bulundurulması gerekenen önemli özelliklerinden bir tanesi, insan unsuruyla etkilesim içinde olan sosyal bir olguolmasıdır. Bireylerin vergi karsısındaki davranıslarını belirlemeden alınacak karar vetedbirlerin basarıya ulasabilmesi mümkün degildir. Bu etkilesimi bilimsel temelde ele almaihtiyacı sonucunda, mali psikolojisinin bir alt dalı olan vergi psikolojisi çalısma alanı ortayaçıkmıstır.Dünyada ve Türkiye'de vergi psikolojisi konusunda gerek teorik arastırmalar vegerekse alan arastırmaları giderek artmakta ve konu modern maliye açısından büyük önemtasımaktadır. Yapılan bu arastırma sonucunda, yükümlülerin vergiye karsı davranıslarınıbelirleyen pek çok faktör oldugu ortaya çıkmıstır. Bu faktörlerin neler oldugunun ortayakonulması ise, yükümlü davranıslarının anlasılabilmesi ve belirlenecek politikalarınetkinliginin saglanabilmesi için önem arz etmektedir. Ekonomik ve sosyo-psikolojik pek çokfaktör tarafından etkilenen yükümlü davranısları, gönüllü uyumdan, vergi kaçakçılıgı ve hattavergi isyanlarına kadar uzanabilmektedir.Belirli gruplar ve sınırlı birimlerde gerçeklestirilecek alan arastırmalarının, Türkiyegenelinde uygulanacak vergi politikalarının saglıklı bir sekilde olusturulabilmesine önemlikatkılarda bulunacagı açıktır.

Tax is social fact which is in interaction with human beings. We should bear in mindthis qualification to reach efficiency in taxation. It seems impossible to succeed in decisionsmade and measures taken without determining taxpayers? behaviours towards taxes. Taxpsychology as a sub-discipline of finance psychology has been introduced as a result of a needto consider this interaction scientifically.Theoretical and area studies on tax psychology are increasing both in the world and inTurkey and the subject has great importance for modern finance. It is found that there areseveral factors which affect taxpayers? behaviours towards taxes, at theoretical ground. Thesefactors should be determined with the aim of understanding taxpayers? behaviours andachieving efficient policy implementation. The taxpayer?s behaviors affected by economicaland social-psychology factors show variety, such as tax compliance, tax evasion and even taxrebel.It is certain that area studies on specific groups and in limited units will constitute toimplement well-planned tax policies healthily throughout Turkey.