Cumhuriyet Dönemi Türk edebiyatında ruh hastalıkları

Abstract

İnsan hayatında önemi yadsınamayacak bir yere sahip olan ruh hastalıkları,konusunu hayattan alan edebiyatın içinde de yer etmistir. Kimi zaman direkt bir durumuortaya koymak için kimi zamansa anlatıya simgesel bir derinlik katabilmek için yazarlarruh hastalıklarından yararlanmıslardır. Bu durum ise edebiyatın gerek kurgu, anlatım,biçim ve üslubunu gerekse dilini değistirmis, konuları zaman zaman farklılastırırkenzaman zamansa varolan konuların islenisinin yönünü etkilemistir.Tanzimat, Servet-i Fünun ve Milli Edebiyatta zaman zaman islenen ruh hastalıkları,Cumhuriyet döneminden sonra, daha çok da 1960 sonrası eserlerimizde hem arayısgereksinimiyle hem de dönemin toplumsal ikileminin bireye yansıması sonucunda, bireyiçinde bir ikilem yaratmasıyla edebiyatın konusu olmustur.1960 sonrası edebiyatımız birçok yönden farklılıklar gösterirken aynı zamanda ruhhastalıklarının edebi esere girmesiyle bu hastalıklar da farklı sekillerde, değisikunsurlardan yararlanılarak kullanılmıslardır.1960 sonrası Türk romanı üzerine yaptığımız bu arastırmada yaklasık otuz romandaöne çıkan ruh hastalıklarını sizofreni, takıntı, cinsel sapmalar, yeme bozuklukları,kleptomani ve bunalım olmak üzere altı baslık altında toplayabiliriz.Eserlerde islenen bu ruh hastalıkları, Sebnem ?sigüzel'in Sarmasık'ında sizofreninin,Erhan Bener'in Böcek'inde takıntının islenisi gibi romanın olay örgüsünün temelini vekurgusunu olusturmakta; Hasan Ali Toptas'ın Bin Hüzünlü Haz, Uykuların Doğusu;Gökçen Yılmaztürk'ün Aralık Roman; Hüseyin Kıran'ın Resul; Mine Söğüt'ün BesSevim Apartmanı'nda yazım tekniğini olusturmakta; Attila ?lhan'ın Fena HaldeLeman'ında cinselliğin, Aydilge Sarp'ın Bulimia Sokağı'nda olduğu gibi yalnızcapopülist bir unsur olarak; Ahmet Altan'ın Aldatmak adlı romanında olduğu gibi olayısonlandırmak ve sonuca bağlamak için kullanılırken Ölmeye Yatmak ve ?ntiharromanlarında olduğu gibi kisinin psikolojisini verme yoluyla toplumsal durumu yansıtmakiçin, Karanlığın Günü, Unutma Bahçesi ve Tekillesme romanlarında ise akılhastanelerinin simgesel kullanımıyla toplumu ve toplumun içinde bulunduğu durumuanlatma bağlamında; kimi zamansa Araf ve Mahrem'de olduğu gibi yalnızca yardımcıbir öğe olarak kullanılmıs ve anlama derinlik katmıslardır.

Mental diseases that have a great importance in human life, also have taken place inliterature that got its source from life. Authors used mental diseases sometimes in order toput forward a direct situation sometimes in order to create a symbolic profounditiy.This situation changed both the construction, description format and the style andthe speech of the literature it also differentiated the topics and affected the way of thetopics that they are studied.In this study our aim is to determine these topics in our own literature and study whyand how they are mentioned.The mental diseases that are mentioned in Tanzimat, Servet-i Fünun and MilliLiterature period have been the topics of our literature after Republic period and after1960 literature as a result of the need of search the reflectionof the community?s dilemmoto the individual.The important mental diseases mentioned in our study of the literature written1960?s are schizophrenia, obsession, perversion, eating disorders, cleptomania anddepression.In our literature after 1960 there are a lot of differentiations in most ways. At thesame time as these mental diseases used in literature, they were applied in different waysby taking their different element.These mental diseases that are mentioned in the literature, like in Sebnem ?sigüzel?sSarmasık is used schizophrenia and Erhan Bener?s Böcek is used obsession, formed thebasis of the construction of events; like in Hasan Ali Toptas?s Bin Hüzünlü Haz,Uykularun Doğusu, Gökçen Yılmaztürk?s Aralık Roman, Hüseyin Kıran?s Resul, MineSöğüt?s Bes Sevim Apartmanı is used to being technique of spelling; like in AydilgeSarp?s Bulimia Sokağı only form an popularist factor; like in Ahmet Altan?s Aldatmak isused to end and finish the event; like in Adalet Ağaoğlu?s Ölmeye Yatmak and KaanArslanoğlu?s ?ntihar reflects the situation of the community by giving the phscology of theperson; like in Leyla Erbil?s Karanlığın Günü, Erhan Bener?s Tekillesme, Latife Tekin?sUnutma Bahçesi reflects the community and the condition of the community by thesymbolic usage of mental diseases hospital; like in Araf and Mahrem sometimes used asan auxilary factor and added projoundity to the description.