Stratejik maliyet yönetimi yaklaşımlarından kaizen maliyetleme ve hedef maliyetlemenin birlikte uygulanabilirliği ve bir uygulama

Abstract

Günümüzde yaşanan değişim gerek işletmeleri gerekse de onların yaşam alanlarını ve çevrelerini çok yönlü olarak etkilemektedir. Hızla artan küresel rekabet ve teknolojik değişim, öncelikle işletme içi bakış açısının yetersizliği ve işletmelerin dış çevresini de esas alan yeni işletme yönetimi yaklaşımlarının gerekliliğini ortaya çıkarmıştır.Özellikle işletmeler için bilginin değerinin artmasının yanı sıra bilginin elde edilmesi kadar bilginin kullanılması da bir o kadar önem taşımaktadır. İşletmeler için çevreden edinilmiş bilgilerin yanında işletme içi bilginin oluşması ve kullanılması daha da fazla öneme sahiptir. Çünkü işletmeler ölümcül rekabet ortamında ayakta kalabilmek için piyasaya ayak uydurmak zorunda kalacak ve kendi iç yapısını da bu doğrultuda yenileyecek, üretim ortamlarını, metotlarını ve yönetim anlayışlarını değiştirmek durumunda bırakacaktır.Yoğunlaşan rekabet, genellikle düşük fiyat (maliyet), yüksek kalite ve daha fazla mal ve hizmet çeşitlemesini zorunlu kılarak, müşteri tatmini gibi ön plana çıkan faktörler muhasebeyi işletmeler için işletme yönetiminde kayıt düzeni olmaktan çıkararak, geleceğe yönelik plan ve stratejilere de ışık tutan, yol gösteren, daha da önemlisi ileriye dönük ortaya çıkabilecek çeşitli yönetim gereksinmelerine duyarlı bir araç konumuna getirmiştir. Bir başka yönüyle bu durum işletmelerin kar marjlarını düşürerek yönetim kararlarında doğru mamul maliyetlemesinin ve maliyet kontrolünün önemini artırmış, maliyet muhasebesi sistemleri ise bu yoğun küresel rekabet ortamında değişen yönetim anlayışının ihtiyaç duyduğu bilgileri üretmede yetersiz kalmıştır. Bu noktada yeni üretim anlayışının ihtiyacına uygun geleneksel maliyet muhasebesinden elde edilen bilgilerden daha kapsamlı ve bazı durumlarda tamamen farklı türden bilgi üreten ve daha az maliyetle daha fazla değer yaratabilen, günümüz ileri üretim ve küresel rekabet ortamına özgü maliyet yönetimi yaklaşımı ortaya çıkmıştır. Bu yaklaşım, firma stratejisinin ön planda tutulması düşüncesiyle bütünleşerek stratejik maliyet yönetimi yaklaşımına öncülük etmiştir.Üretim maliyetlerinin ürünün planlama ve dizayn aşamasından başlayarak sistemli bir şekilde düşürme işlemini ifade eden Hedef Maliyetleme ve mamullerin üretim aşamasındaki maliyetlerini küçük ve sık adımlarla yavaş yavaş, zamana yayarak azaltmayı amaçlayan Kaizen Maliyetleme stratejik maliyet yönetimi yaklaşımları arasında yer almaktadır. Birlikte ele alındığında bu iki teknik, maliyetleri ürün yaşamıyla yöneten bir toplam maliyet yönetim sisteminin temelini oluştururlar.Araştırmada öncelikle Hedef Maliyetleme ve Kaizen Maliyetleme yöntemleri ve aralarındaki ilişki teorik açıdan incelenmiş, daha sonra iki yöntemin birlikte uygulanabilirliğine yönelik olarak Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi'ne bağlı bulunan Dardanos Yerleşkesi Sosyal Tesisleri'nde bir uygulamaya yer verilmiştir.

Changes that occur today affect businesses and their settings multidimensionally. Increased global competition and technological transformations have brought forward the need to adopt new business management approaches that primarily consider the insufficiency of inward thinking and take business surrounding into account as well.Besides the value increase of information, obtaining and using it also crucial for businesses. Moreover, further to the information acquired from business settings, formation and structuring of information within businesses themselves are more important for businesses. Because businesses will have to change their management methods and understandings, renew its inner structure and will have to adopt itself to the market in order to survive in deadly competition environment.Intensified competition and factors that bring forward customer satisfaction such as low price (cost), high quality and more range of goods and services have changed the nature of accounting as book keeping into a new tool that guide and help businesses forecast their future strategies and plans and more importantly a tool that is sensitive to future needs of management. From a different point, changing business settings have led to the decrease of profit margins of businesses and increased the importance of direct goods costing and cost controlling in management decisions. Cost accounting systems have become inefficient in providing necessary information that the management demanded. At this point a new cost management approach suitable to today?s developed production and global competition environment have come into existence that responds to the new production approach and provide information that is more comprehensible than traditional cost accounting information and create more value by causing less cost. This approach pioneered strategic cost management approach by taking into consideration the idea to have business strategy in the forefront.Among others, target costing that refers to decrease of production costs starting from the planning of design a product systematically and Kaizen Costing that refers to decreasing of product costs during production process by minor, frequent steps and slowly in time are known as strategic cost management approaches. Taken together, these two techniques form the basis of a total cost management system that controls costs by product life cycle.In the study, first target costing and Kaizen costing methods and the relationship between them have theoretically been examined. Later, towards the applicability of these two methods together, an implementation of these two methods that was conducted in Dardanos Social Facilities of Çanakkale Onsekiz Mart University has been given.