Türk dış politikasında Afrika açılım stratejisi: Ekonomik, kültürel dinamikleri ile Türkiye`nin Mağrip bölgesi politikası

Abstract

Tarih içerisinde Türk insanının dışa açılımını inceleyerek, günümüz Türkiye'sinin de tarihinde olduğu gibi dünyaya açılması gerektiğini ortaya koyan bu çalışmada, Kuzey Afrika- Mağrip Bölgesi özelinden hareketle Afrika ülkeleri ile ilişkilerini geliştirmesi için bir model oluşturulmaya çalışılmıştır. Mağrip Ülkelerinin coğrafi özellikleri, Bölge ülkelerinin genel sosyal oluşumları, geçmişten günümüze bu bölgelerde yaşanan küresel rekabetin sonucu olarak ?Sömürgecilik? kavramı ele alınmıştır. Dünya politikasında en önemli yeri alan ülkelerin enerji ihtiyaçları ve bu toprakların Dünya enerji koridorundaki önemi, özellikle AB ülkeleri için etkisi ve küresel boyutta oluşumlar ortaya konulmaya çalışılmıştır.Çalışmada Mağrip Bölgesi ülkeleri ile Osmanlı'nın tanışma sürecinden başlayan ilişkiler bölgenin Osmanlı Devleti'nce yönetimi, Osmanlı sonrası Sömürge İmparatorluklarının bu bölgeleri paylaşmaları, sömürgeci yönetimlere karşı iki asır süren bağımsızlık mücadeleleri kısaca özetlenmektedir.1950'lerden itibaren bölgede bağımsızlığını kazanan devletlerle, Türkiye Cumhuriyeti'nin ?Soğuk Savaş? konjonktürünün etkisindeki ikili ilişkileri ele alınmıştır. Türk dış politikasında Afrika açılım süreciyle başlayan ikili ve toplu görüşmeler, yapılan Afrika Zirveleri ve İş Konseyleri sayesinde bölge ülkeleri ile ekonomik ilişkilerin boyutu ortaya konulmuştur. Bu çerçevede Türkiye'nin bölgesel aktör olabilme yolunun Kuzey Afrika bağlamında genel olarak Afrika'dan geçtiği yaklaşımı tartışılmıştır. Küresel rekabetin çok dinamik ve had safhada yaşandığı bölgede, Türkiye'nin yaşanan bölgesel karışıklıklar ve çatışmaları değerlendirme potansiyeli üzerinde durulmuş; başlattığı Afrika açılım sürecinin boyutları tartışılmıştır.

This project aims to draw a road map for Turkey?s international relations, using African Countries as an example, with special focus on Maghreb region in particular.The role of this region is analyzed by outlining the geography of Maghreb, social structures and impact of colonization in the region, global energy policies as well as the crucial role it plays in the ?World Energy Corridor? and the relations with European Union influence.The first part of the chapter covers the history of the region under 400 years of Ottoman Empire rule and how the region was shielded from the colonizing countires during this period; Second part of the the chapter focuses on the last 200 years of European colonization up to their independence struggles.Bi-lateral relations with the Turkish Republic in the 1950s are covered. The question of why the ?Cold War Era? Turkish Republic and the newly independent Maghreb countries were not able to establish warm relations until the 1990s is addressed. The improvements in bi-lateral relations since the 1990s through African Summits and business councils are also analyzed.Turkey has to carefully navigate the current political situation and turmoil and come up with strong solutions for the region. This transitional period is a great opportunity to stake Turkey?s claim as a regional leader and powerhouse. The opportunities and challenges for Republic of Turkey have been discussed in the final chapter of this paper.