Derviş Hüseyin Sa`id Morevî-Müsbitnâme (İnceleme-metin-dizin)

Abstract

Bu çalışma XVIII. yüzyılda Dervîş Hüseyin Sa'îd Morevî tarafından yazılan ?Müsbitnâme? adlı eser üzerinedir. Eser, 1798 (1213) yılında Ahmed Nazif tarafından istinsah edilmiştir. Üzerinde çalışılan bu nüsha, 223×140 (160×85) mm ölçülerinde, nesih ile yazılmış 50 varaktan oluşan bir elyazmasıdır. Her varak 21 satırdan oluşmaktadır. Nüsha, Sermet Çifter Araştırma Kütüphanesi'nde, 565/1 arşiv numarasında kayıtlıdır.Osmanlı Türkçesinin bir ürünü olan eser; yazıldığı dönemin yazılış, ses ve biçim bilgisi özelliklerini yansıtması bakımından önemlidir. Çalışmanın amacı, eserin dil özelliklerini inceleyerek Türkiye Türkçesinden farklı olan kullanımları açıklamak ve söz varlığını ortaya koymaktır.Çalışma; dil incelemesi, metin, dizin olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır. Giriş Bölümünde ?Hz. Ali Divanı? ile ilgili genel bilgilere, yazarla ilgili araştırmalara ve metnin içeriği ile ilgili açıklamalara yer verilmiştir.Dil İncelemesi Bölümü; yazım, ses bilgisi ve yapı bilgisini içermektedir. Yazım bölümünde metnin yazım özellikleri üzerinde durulmuş, sözcüklerin yazımındaki benzerlik ve farklılıklar incelenmiştir. Yazım özelliklerinin rahatlıkla görülebilmesi için metindeki orijinal kullanımlar gösterilmiştir. Ses Bilgisi başlığı altında metindeki başlıca ses olayları, ses değişmeleri ve ünlü uyumları işlenmiştir. Yapı Bilgisi bölümünde ise Türkiye Türkçesinden farklı olan yapılar üzerinde durulmuş ve metinden örnekler verilmiştir.Metin bölümünde eserin çeviri yazısı verilmiştir. Metinde geçen sözcüklerin tümünün gramatikal dizini yapılmıştır.Dizin Bölümünde ise metinde geçen bütün sözcükler madde başı olarak alınmış ve metindeki kullanımlarına göre anlamlandırılarak her anlam için geçtiği yer ve satır numaralarla verilmiştir.

This study is on ?Müsbitnâme? which was written by Dervîş Hüseyin Sa?îd Morevî in 18th century. This work was copied with hand by Ahmed Nazif in 1798(1213). The copy referred for this study is a handwriting with nesih, which is a type of writing. It consists of 50 book leaf and is 223×140 (160×85) mm. Every book leaf is formed of 21 lines. The copy of the book is recorded as 565/1 archive number in Sermer Çifter Reference Library.As a literary piece Ottoman Turkish, this work is important in terms of reflecting the characters of ortography, phonetic and morphology of the era when it was written.The aim of this study is to explain the different usage froms Turkey Turkish and suggests the value of utterance.This study is composed of 3 parts, language features, text and index. The introduction part includes general information about Divan of Hz. Ali, research on the writer and the explanation about the context.Discourse analysis includes ortography, phonetic and morphology. In the ortography part; the editorial features of the text has been mentioned and distinguished the differences and the similarities of the spellings . The original usage in the text is presented in order to help clarifying the ortographic essence of the context. Under the heading of phonetic, main speech events, phonemic changes, vowel harmony are examined. In the part of morphology, some examples are given from the text and the types of forms different from Turkey Turkish are emphasized.In the text part, transcription of the work is given. The grammatical index of all the words in the text is classified.In the Index part, all the words in the text are given as an item heading and explained the meaning in the text and given the number of the line in which the word is located.