Demir madeni çalışanlarında demir, ferritin ve malondialdehid düzeyleri ile lipid parametreleri arasındaki ilişki ve ateroskleroz gelişme riski

Abstract

6. ÖZET Bu çalışmada Sivas-Divriği Demir Madeni İşletmesi çalışanlarında, kan demir ve ferritin düzeyleri ile lipid peroksidasyonu son ürünü malondialdehid düzeyleri ara sındaki ilişki araştırılmıştır. Ayrıca, çalışanların lipid parametreleri de tayin edilerek ateroskleroz gelişme riski yönünden değerlendirilmiştir. Seçilen 32 işçi, 26 memur ve idari personel ile, işletme ile ilgisi olmayan 14 sağlıklı kişiden alınan kan örneklerinde; serum demir, TDBK, ferritin düzeyleri ve lipid parametreleri otoanalizör ile, plazma MDA düzeyleri ise spektroflorometrik metod kullanılarak tayin edildi. Kontrol ve deney gruplarından elde edilen bulgular Kruskall-Wallis varyans analizi ve Mann- Whitney U testiyle istatistiksel olarak karşılaştırıldı. İşletme çalı şanlarında kontrol grubuna kıyasla yüksek demir ve ferritin düzeyleri (p <0,05) bu lundu. Plazma MDA düzeylerinin de işçilerde, hem memur (p <0,05) hem de kont rol grubundan (p<0,001) daha yüksek olduğu bulundu. Lipid peroksidasyonu ve yıkım ürünlerinden olan MDA'in ateroskleroz gelişi mindeki rolü nedeniyle, lipid parametre düzeyleri karşılaştırıldığında, yine işletme çalışanlarında; trigliserit, total ve LDL kolesterol ile apolipoprotein B düzeylerinin kontrol grubundan yüksek olduğu (p <0505), buna karşın HDL kolesterol düzeyleri nin düşük olduğu (p <0,05) bulundu. TDBK ve apo Al düzeylerinin ise, gruplar arasında istatistiksel fark gös termediği (p >0,05) gözlendi. Sonuç olarak işletme çalışanlarının, çalışma ortamından etkilendiği ve bunun ateroskleroz gelişimine katkıda bulunabilecek, bir risk faktörü olabileceği kanısına varılmıştır. 60

SUMMARY: Association between serum iron, ferritin and malondialdehyde (MDA) which is the lost product of lipid peroxidation were investigated in the Miners and officers of Sivas-Divriği Mine Company in this study. Serum samples were obtained from 32 miners, 26 personnels who were working in the company and 14 healthy controls who were selected from out of the company. The levels of serum iron, total ironbinding capacity ferritin and lipid parameters were detected with autoanalyser whereas the levels of the plasma MDA were measured using spectrofluorometry. The results which were obtained from experimental groups and control were assessed with Kruskall-Wallis variance analysis and Mann- Whitney U tests. Our results demonstrated that, in both Miners and Company Workers, serum iron and ferritin levels were detected to be increased compare to control group (p <0.05), whereas plasma MDA levels were increased in miners more than company workers (p <0.05) and control group (p <0.001). Because of undesirable role of MDA as an underlying mechanism of development of atherosclerosis. We also intended to evaluate the changes in lipid parameters. Triglyceride, total cholesterol, LDL cholesterol and apolipoprotein B levels were found to be increased (p <0.05), while HDL cholesterol levels were detected to be decreased (p <0.05). Total iron binding capacity and apo AI levels were observed that have not been changed in miners and officers compare to controls and workers of the company (p >0.05). In conclusion, miners were found to be effected from the working envi- rontment and this effect could be a risk factor of development of atherosclerosis in miners. 61