Postmenopozal osteoporozlu olgularda serum IGF -I düzeyleri ve kalsitriol tedavisinin serum IGF-I düzeylerine etkisi

Abstract

ÖZET Osteoporoz en sık görülen metabolik kemik hastalığıdır. Fraktür gelişimine kadar hiçbir belirti vermemesinden dolayı erken dönemde etkin tedavi açısından çok az kişi klinik olarak teşhis edilebilmektedir. Son yıllarda bu hastalığın etyopatogenezini açıldığa kavuşturmaya yönelik çalışmalarda artış olduğu gözlenmektedir (2). Osteoporoz etyopatogenezinde suçlanan, baskın olarak karaciğer ve kemik dokuda sentez edilen ve osteoblast fonksiyonlarını artıran, PTH, androjen ve östrojenlerin anabolik etkilerine aracılık ettiği düşünülen bir polipeptid olan IGF-I ile KMY arasında korelasyon olduğu bazı kesitsel çalışmalarda gösterilmiştir. Ayrıca kalsitriolun osteoblast benzeri hücrelerde IGF-I sentezini artırdığı bildirilmiştir(6). Bu çalışmamızda: Postmenopozal osteoporozda serum IGF-I düzeylerinin belirlenmesi amacıyla, 39 postmenopozal osteoporozlu ve 40 postmenopozal normal olgunun serum IGF-I düzeylerini ölçtük. Sonuçta osteoporotik grupta normal gruba göre IGF-I düzeylerinin belirgin olarak daha düşük olduğunu saptadık (p<0.05). Çalışmamızın ikinci aşamasında 6 aylık 0.50 ug/gün kalsitriol tedavisi sonrasında serum IGF-I düzeylerinde herhangi bir değişiklik olup olmadığını araştırdık. Tedavi öncesi değerlerle karşılaştırıldığında çalışmanın sonunda kalsitriol alan grupta serum IGF-I düzeylerinde anlamlı artış gözlendi (p< 0.05). Aynı zamanda PTH düzeylerinde de belirgin düşme söz konusu idi (p<0.05). Ayrıca kalsitriol alan grupta altıncı ay sonunda KMY değerlerindeki yükselme istatistiksel olarak anlamlı bulunurken, kalsiyum grubunda lomber KMY değerlerinde azalma olduğu ve femur KMY de ise değişme olmadığını saptadık. Sonuç olarak çalışma bulgularımız postmenopozal osteoporozlu olgularda, postmenopozal normal olgulara göre IGF-I düzeylerinin düşük olduğunu, kalsitriol tedavisinin de serum IGF-I düzeylerini ve kemik mineral yoğunluğu 55değerlerini arttırdığını göstermiştir. Bu da IGF-I'in, osteoporoz patogenezinde önemli bir rol oynadığını ve kalsitriolün kemiğin yeniden yapılanması üzerine uyarıcı etkisine aracılık ettiğini, ayrıca kalsitriolün de osteoporoz tedavisinde etkili bir ajan olduğunu düşündürmüştür. Ancak çalışmamızın sınırlı bir hasta populasyonunda yapıldığı, lokal IGF-I düzeylerinin değerlendirmeye alınmadığı ve olguların kırık hızlarının da saptanmadığı dikkate alınırsa, çalışmamızın daha geniş çapta ve plasebo kontrollü çalışmalarla desteklenmesi gerektiği kanısına varılmıştır. 56