Sivas ili merkezinde 7-14 yaş grubu ilköğretim okulu çocuklarında migren başağrısı prevalansına, klinik özelliklerine ve renk görme defekti ile olan birlikteliğine ilişkin tarama çalışması

Abstract

ÖZET VE SONUÇLAR Sivas ili merkezinde toplam 3 ilköğretim okulunda 7-14 yaş grubundaki 1300 çocukla yüzyüze görüşülmüş, başağrısı öyküsü olan 857 çocuk migren başağrısı yönünden sorgulanmış, olguların tamamında ise Ishihara'nın renk levhaları kullanılarak renk görme defekti araştırılmıştır. Başağrısı öyküsü bulunan 857 çocukta IHS kriterlerine göre migren prevalansı %9.3 olarak saptanmış, bunun %5.9'u aurah migren, %3.4'ü ise aurasız migren olarak sınıflandırılmıştır. Süre kriteri tamamen kaldırıldığında migren prevalansınm %2l.7'ye yükseldiği gözlenmiştir. Başağrtsına ilişkin ve başağnsına eşlik eden temel semptomların görülme sıklığı incelenmiş; fotofobi %70, pulsatilite %64, orta veya şiddetli derecede başağrısı %63, bulantı-kusma %42, olfâktofobi %34, başağnsmın egzersizle artması %28, fonofobi%27, unilateralite %19 oranlarında saptanmıştır. Puberte dönemi ile birlikte migren başağnsınm kızlarda belirgin bir artış gösterdiği gözlenmiştir. Her ne kadar istatistiksel olarak anlamlı bulunmasa da migren başağnsınm düşük sosyoekonomik düzeydeki çocuklarda daha yüksek bir oranda olduğu görülmüştür. Migren tanısı alan çocukların %8rinin ailesindeki birinci derece yakınında başağrısı öyküsü olduğu belirlenmiştir. Başağnsına bağlı okul devamsızlığı araştırılmış; migren başağnlannın çocukluk yaş grubunda da önemli derecede iş gücü kaybına neden olduğu görülmüştür. Erkeklerde hem aurah migrenin hem de aurasız migrenm, kızlara göre daha erken yaşta başladığı gözlenmiştir. Migren tanısı alan çocuklarda başağnsınm %52 oranında üzüntü üe, %43 oranında açlık ile, %39 oranında uykusuzluk üe, %35 oranında çok ders çalışma ile, %28 oranında egzersizle ve %25 oranında da yolculuk sırasında başladığı veya arttığı saptanmıştır. 49Başağnsmı hafifleten durumlar araştırılmış; migren tanısı alan çocukların %77'si dinlenme ile, %75'i uyku ile, %33'ü de karanlık odaya çekilmekle başağnlannın hafiflediğini ifâde etmişlerdir. Araştırmaya dahil olan 1300 çocuğun tamamında Ishihara'nın renk levhaları kullanılarak renk görme defekti araştırılmış; 29'u erkek, 9'u kız olmak üzere toplam 38 çocukta(%2.9) renk görme defekti saptanmıştır. Renk görme defekti bulunan çocuklarda migren %65.8 oranında gözlenirken, migrenlilerde renk görme defekti %20.6 oranında olup; bu birliktelik istatistiksel olarak da anlamlı bulunmuştur. Hem renk görme defekti bulunan hem de migren tanısı alan 25 çocuğun 22'si(%88) auralı migrenli, 3'ü(%12) aurasız migrenli olup; renk görme defekti ile auralı migren birlikteliği, aurasız migrene göre belirgin derecede daha fazla bulunmuştur. Migrenlilerde deutan tipi renk görme defektinin protan tipi renk görme defektine göre önemli ölçüde daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Renk görme defektinin erkeklerde ve kızlardaki oranı belirlenmiş; erkeklerde %4.4 oranında, kızlarda ise %1.4 oranında saptanmıştır. Genetik olarak lokalizasyonu kesin olarak saptanmış ve kromozom Xq28'e lokaliz© edilmiş olan renk görme defekti ile gen lokusu kesin olarak belirlenmemiş olan migren başağnsının rastlantısallığın ötesindeki anlamlı birlikteliği, migreni aktive eden veya neden olan majör genlerden birinin X kromozomu üzerinde olduğunu ve Xq28'e çok yakın bir lokalizasyonda yer aldığım düşündürmektedir. Gen lokusu bilinen bir hastalıkla, gen lokusu kesin olarak belirlenmemiş olan bir hastalığın birliktelik çalışmaları bağlantı analizi için, bağlantı analizi ise moleküler çalışmalar için zemin hazırlar. Birlikteliğin görüldüğü bireylerin aile ağaçlarının analizi ve bu ailelerde yapılacak moleküler çalışmalar konunun açığa kavuşturulması yönünde ek bilgiler sağlayacaktır. Yaptığımız bu çalışmanın aynı konu üzerinde yapılacak olan moleküler çalışmalara ışık tutacağına ve bu epidemiyolojik çalışma ile bu tür moleküler çalışmayı olanaklı kılacak bir hasta grubu (kohort) oluşturduğumuza inanıyoruz. 50