Çanakkale Savaşları`nda İtilâf Donanması`na vurulan büyük darbe: Mayıs 1915 Harekâtı

Abstract

İngiliz ve Fransız Donanması, Çanakkale Kara Savaşları sırasında denizden topçu desteği sağlayarak İtilaf Ordusu'nun Gelibolu Yarımadası'nda tutunmasına ve ilerlemesine büyük katkıda bulunmuştur. Ancak bu durum, 1915 yılının Mayıs ayında Muavenet-i Milliye Muhribi ve U-21 Denizaltısı'nın düzenlediği harekâtlar sonucunda değişikliğe uğramıştır.Osmanlı Donanması'na bağlı Muavenet-i Milliye Muhribi'nin 13 Mayıs 1915'te HMS Goliath Zırhlısı'nı, Alman Donanması bağlısı U-21 Denizaltısı'nın 25 Mayıs'ta HMS Triumph ve iki gün sonra HMS Majestic zırlılarını batırması Çanakkale Savaşları için bir dönüm noktası olmuştur. Bu gemilerin kaybı ile HMS Queen Elizabeth başta olmak üzere büyük zırhlılar Çanakkale bölgesinden ayrılmış ve karadaki birlikleri destekleme görevi, hafif kruvazörler ve monitörlere bırakılmıştır. Böylece, İtilaf Devletleri'nin kara ordusuna verilen deniz topçu desteği büyük ölçüde azalmıştır. İtilâf Donanması'nın geri kalan unsurlarının da Gelibolu Yarımadası açıklarından daha güvenli olan Bozcaada, Gökçeada ve Limni Adası'na çekilmesi ve cepheye yapılan nakliyatın mayın tarama gemilerine bırakılması da lojistik açıdan aksamalara sebep olmuştur. Ayrıca bölgede kalan az sayıda zırhlıyı ve nakliye gemilerini torpido hücumundan korumak için yoğun önlemler alınmıştır.İngiltere'nin denizlerdeki üstünlüğünü simgeleyen bu üç zırhlının kaybı, ülkede siyasi kriz doğurmuş ve Çanakkale Harekâtı'nın fikir babası olan Denizcilik Bakanı Winston Churchill'in görevinden ayrılmasına sebep olmuştur. Bu harekâtların başarıyla gerçekleştirilmesi cephedeki Türk askerinin morali üzerinde olumlu etki yaparken, Müttefik askerinin Çanakkale'nin geçileceğine olan inancını ortadan kaldırmış ve böylece kara savaşlarının seyri Osmanlı Ordusu lehine değişmiştir. Bu gelişmeler sonucunda savaş, İtilaf Ordusu'nun planladığı sürenin üzerine çıkmış ve neticede aleyhine sonuçlanmıştır.`Çanakkale Savaşları'nda İtilâf Donanması'na Vurulan Büyük Darbe (Mayıs 1915 Harekâtı)` isimli bu tezde; denizden sağlanan desteğin boyutu detaylarıyla ele alınarak, bahse konu gemilerin hedef olarak seçilme sebepleri, harekâtların gerçekleşme biçimi ve doğurdukları sonuçların karşılaştırmalı olarak ortaya çıkartılması amaçlanmıştır.

During Çanakkale Land Battles, by means of the support of the artillery from the sea, British and French Navy helped the Allied Land Forces to hold on and to advance. But the circumstances changed on May 1915 by the operations of the destroyer Muavenet-i Milliye and U-21 Submarine.The sinking of Goliath on 13 May 1915 by the Ottoman Navy destroyer Muavenet-i Milliye and the sinking of the battleships HMS Triumph on May 25 and two days later HMS Majestic by German Navy U-21 Submarine were a turning point for Çanakkale Battles. With the loss of these ships HMS Queen Elizabeth being in the first place, large battleships had to leave Çanakkale and the support task of the army was left to light cruisers and monitors. As a consequence, the Allied army was deprived of support of naval artillery. The withdrawal of the rest of the components of the Allied Navy to Bozcaada, Gökçeada and Limni Islands - safer places than Gallipoli Peninsula - and leaving the task of transport to the front to mine sweepers, caused logistic delays. Strict precausions were taken to protect the few battleships that stayed in the front and to protect transport ships from torpedo attacks. The loss of these three ships, which were the symbol for the British superiority in the sea, caused a diplomatic crises in the country and Winston Churchill, who was the First Lord of the Admiralty and the founding father of Çanakkale Operations, had to leave his duty. While the success of these operations effected the moral of Turkish soldiers in front positively, the faith of the Allied soldiers on passing Çanakkale changed completely. After this date, the course of landing battles changed in favour of Ottoman Army. As a result of these developments, the battle extended the time limit the Allied Forces planned and consequently ended against them.In this thesis named `The Knockout of Allied Navy in Gallipoli Campaign (May 1915 Operation)`, it is aimed to comparatively bring into open the reasons of the aforementioned ships to be chosen as targets, the manner of the operations and their consequtive results by discussing the support from the sea in detail.