Sivas il merkezinde irritabl barsak sendromu prevalansı

Abstract

İrritabl barsak sendromu (İBS) defekasyon düzensizliği ve defekasyonla değişiklik gösteren barsak alışkanlığı ile karında rahatsızlık hissi, şişkinlik veya ağrı içeren bir grup fonksiyonel barsak hastalığını içerir. İBS ile uyumlu semptomlar erişkin yaş grubunda %9-22 oranında görülür. Türkiye'de İBS prevalansı ile ilgili yapılmış yeterli sayıda çalışma yoktur. Biz Roma II kriterlerini kullanarak İBS'nun bölgemizdeki görülme sıklığını, yaş gruplarına ve cinse göre dağılım farkını, kişisel özelliklerin hastalığa etkisini, doktora başvuru oranını, psikolojik streslerin, geçirilmiş karın ameliyatlarının, enfeksiyonların, ilaç kullanımının İBS'na etkisini saptamayı amaçladık. Çalışmamız 23 ocak-23 mayıs 2001 tarihleri arasında Sivas il merkezinde yapılmış kesitsel bir araştırmadır. Çalışmaya sistematik örnekleme yöntemi ile seçilen 20 yaş üzerindeki 1.250 kişi alınmış, 1.000 kişi anketimize cevap vermiştir. İl merkezinin 20 yaş üzeri nüfusu 156.926'dır. Çalışmaya aldığımız 1.000 kişinin ortalama yaşlan 38.99± 0.44 yıl idi. Örnekleme alınan kişilere tanımlayıcı özellikleri, kişisel alışkanlıkları ve tanıya yönelik sorular (Roma II kriterlerine uygun) içeren bir anket uygulandı. Anketler yüzyüze görüşme yöntemiyle yapıldı. Sivas il merkezinde İBS prevalansını %19.1 olarak saptadık. İBS'nun yaş gruplarına göre dağılımı önemsizdir, ancak yaş arttıkça İBS görülme sıklığı azalmaktadır. İBS kadınlarda anlamlı olarak daha fazla görülmektedir (kadınlarda %24.2, erkeklerde %13.8). Mesleğe göre İBS(+)'liği azalan sıklıkta işçi, ev hanımı, memur, öğrenci, serbest meslek şeklindedir. İBS(+)'liği düzenli 3 öğün yemek yemeyenlerde, posasız diyetle beslenenlerde, günlük içilen kola miktarı arttıkça ve laksatif ilaç kullananlarda anlamlı olarak fâzla görüldü. İBS ile psikolojik olaylar, geçirilmiş karın ameliyatı, enfeksiyon arasında anlamlı bir ilişki vardı. İrritabl barsak sendromlu 191 hastanın 80'inin (% 41.8) barsak alışkanlığında değişiklik görüldü. Bu değişiklikler azalan 65sıklıkta kabızlık, birbirini takip eden ishal-kabızlık dönemleri, ishal şeklinde idi. İBS'luların % 39.8'i doktora gitmişti, gittikleri doktor dağılımı azalan sıklıkta dahiliye uzmanı, pratisyen hekim, gastroenterolog şeklinde idi. ÎBS(+) kişilerde hemoroid görülme sıklığı anlamlı olarak fazla idi. İrritabl barsak sendromu görülme sıklığını eğitim durumu, sigara kullanımı, günlük içilen çay, kahve miktarı, alkol kullanımı, kadınlarda adet dönemi ve kilo kaybı ile ilişkisiz bulduk. 66

Irritable bowel syndrome (IBS) includes a group of functional bowel diseases which are characterized by irregular defecation and bowel habitus changing due to defecation with a sense of discomfort, flatulence or pain in the abdomen. IBS related symptoms are seen in 9-22 % of the adult age group. The studies about IBS prevalence in Turkey is scarce. We planned to determine IBS prevalence in our region, its distributional difference according to age groups and sex, the effect of personal characteristics on the disease, the application rate to the doctor and the effect of psychological stress, previous abdominal operations, infections and drug usage on IBS by using Roma II criteria. Our investigation is a cross-sectional study which was performed between January 23th and May 23th 2001 in the city center of Sivas. 1.250 persons over 20 years old who were selected by systematic sampling method were included in the study and 1.000 individuals accepted to answer the questionnaire. The city center population of Sivas over the age of 20 is 156.926. The average age of the 1.000 individuals in our study was 38.99±0.44 years. The sampled persons replied a questionnaire which included questions (convenient to Roma II criteria) about their definitive characteristics, personal habits and IBS diagnosis. Face to face conversation method was used during the survey. We found the IBS prevalence in the city center of Sivas to be 19.1 %. The distribution of IBS according to the age groups was not significant but IBS prevalence decreased as age increased and IBS was significantly more common in females (24.2 % in females, 13.8 % in males). The most common occupation showing IBS positivity was workers followed by house wives, officers and students in an order of decreasing prevalence. IBS positivity was higher in persons not eating 3 times/day regular meals and in laxative drug users significantly. There was a significantly positive correlation between IBS 67prevalence and daily cola consumption. There is a significant relation between IBS and psychological events, previous abdominal operations and infections. A change in bowel habitus was observed in 80 of the 191 patients with irritable bowel syndrome (41.8%). These changes were constipation, diarrhea- constipation periods following each other and diarrhea respectively in an order of decreasing prevalence. Thirtynine point eight percent of the IBS patients applied to the doctor and the distribution of the doctors were; internal medicine specialist, practitioner and gastroenterologist respectively in an order of decreasing prevalence. Hemoroid prevalence was significantly increased in IBS(+) patients. We found the IBS prevalence to be not related to education status, smoking, daily tea and coffee consumption, alcohol intake, menstrual periods in women and weight loss. 68