Şem`î Şem`ullâh`ın Tuhfetü`l-Aşıkîn adlı eseri (inceleme - metin)

Abstract

16. asır şârih, mütercim ve müderrislerinden olan Şem'î'nin, şerh, tercüme ve telif olmak üzere on beş eseri bulunmaktadır. Tuhfetü'l-Âşıkîn, on bir şerh ve üç tercüme eseri olan Şem'î'nin tek telif eseridir. Bir ahlak kitabı olan eserin içerisinde Arapça ve Farsça manzume ve ibareler bulunmakta, müellif bunları genellikle mensur olarak ara ara da manzum olarak tercüme ve şerh etmektedir. Eser bu yönüyle Şem'î'nin şârih, mütercim, nâzım, nâsir ve müderris yönlerini göstermektedir. Tuhfetü'l-Âşıkîn, Ahmed-i Yesevî'nin ortaya koyduğu 'dört kapı kırk makam' öğretisine benzer yönleri bulunması bakımından da ayrı bir önemi haizdir. Bu çalışmada önce Şem'î'nin hayatı ve eserleri hakkında bilgi verildi. Sonrasında eserin muhtevası, kaynakları, mensur metin olarak varolan özellikleri, dil ve imlâ hususiyetleri ele alındı. Eserin çeviriyazısından önce, nüshaları ve metnin nasıl kurulduğu hakkında bilgi verildi. Bunlardan sonra Tuhfetü'l-Âşıkîn'in çeviriyazı metni yer aldı. En son kısımda ise `Özel Adlar Dizini`ne yer verildi.

Şem'î' being one of the commentators, interpreters and mudarrises of 16. century has fifteen written works as exegesises, translations and compilations. Tuhfetü'l-Âşıkîn is Şem'î's only compilation who has eleven exegises and three translation works. There are Arabic and Persian poems and inscriptions in that book being a morals book, author generally translate and expounds these as proses, from time to time as poetics. Thus, that work shows Şem'î's commentator, interpreter, poet, editor and mudarris sides. Tuhfetü'l-Âşıkîn has a particular importance due to its treating Ahmed-i Yesevî's 'dört kapı kırk makam' (Four Gate Fourty Position) teaching. Firstly, information about Şem'î's life and works is given, then elements creating the work, work's prose features, language and dictation characters are talked over in that work. Before the work's translation text, information about transcriptions and forming of the text has been given. After these, Tuhfetü'l-Âşıkîn's translation text has been in the swim. At the last part ''Proper Nouns Index'' has been ranked.