Tip II diyabetik hepatosteatozlu hastalarda karaciğer vasküler yapılarının renkli doppler ultrasonografi ile değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET Yağlı karaciğer hepatositlerde trigliseritlerin depolanması sonucu oluşan geriye dönebilen bir metabolizma bozukluğudur. Değişik nedenlerle ortaya çıkabilir (Diyabetes mellitus (DM), kronik hepatit, gebelik, obesite vs.). Karaciğer yağlanmasına neden olan DM gibi kronik karaciğer parankim hastalıklarında karaciğer vasküler yapılarının; çap, akım hızı ve akım değerlerinde değişiklikler oluşmaktadır. Renkli Doppler ultrasonografi (RDUS) ile gerçek zamanlı akımlar kaydedilir ve incelenir. Akım dinamikleri ve pulsatilitedeki geçici değişiklikleri aynı anda gösterebilir. Noninvazif ve kullanılması kolay olan bir tetkikdir. Bu nedenle son yıllarda RDUS karaciğer vasküler yapılarının ve bu vasküler yapılara ait patolojilerin değerlendirilmesinde sıklıkla kullanılmaktadır. Çalışmamızda Temmuz 2002 ve Ocak 2003 tarihleri arasında 38hasta ve 34 kontrol grubunda karaciğer boyutu ve yağlanma derecesi, orta hepatik ven (OHV) akım paterni, portal ven (PV) akım hızı ve çapı, hepatik arter (HA) 'in pik-sistolik hız ve end-diyastolik hızı ile rezistif indeks (Rİ) değerlendirildi. Hasta ve kontrol grubundaki bireylerin karaciğer ultrasonografi (US) ve RDUS ölçüm değerleri karşılaştırıldığında karaciğer boyutu yönünden gruplar arası farklılık önemli bulunurken (P<0.05) diğer parametreler; PV çap ve maksimal hız, HA pik-sistolik ve end-diyastolik hız, rezistif indeks (Rİ) önemsiz bulunmuştur (p>0.05). Hasta grubundaki bireylerimizin 10'unda (%26.3) OHV akımı normal, 8'inde (%21.1) baskılanmış, 20'sinde (%52.6) düzleşmiş görünümdedir. Hepatosteatoz grade I ve grade II olanların OHV akım paternleri normal ve patolojik olarak değerlendirildiğinde farklılık önemli bulunmuştur (p<0.05). Her iki grup arasında PV maksimal hız yönünden farklılık önemli bulunmuştur (p<0.05). Çalışmamızda elde ettiğimiz bulgulara dayanarak karaciğer yağlanmasının şiddetiyle HV akım paternindeki değişikliklerin derecesi ve karaciğer boyutunun artması arasında doğru bir ilişki olduğunu düşünmekteyiz. Karaciğer yağlanması gibi kronik karaciğer hastalıklarında klinik bulgulara ek olarak özellikle karaciğer parankiminde oluşan hasarın derecesinin saptanmasında RDUS ile spektral akım değerlerinin önemli bir katkısı olabileceği düşüncesindeyiz. m

SUMMARY Hepatosteatosis is a reversible metabolic disorder, formed due to deposition of triglycerides in liver hepatocytes. Various etiological factors have been claimed for it. (Diabetes mellitus (DM), chronic hepatitis, pregnancy,obesity.etc). Variations occur in the diameter and flow values of vascular structures of chronic liver parenchymal diseaeses like DM.Color Doppler ultrasonography (CDUS) can be used to record and investigate real time flows. It can show transient differences in flow dynamics and pulsatility at the same time. It is a non-invasive and easily- applicabable technique. For these reasons CDUS is commonly used for determination of liver vascular structures and the pathologies related to these vascular structures in the recent years. In our study 38 patients and 34 control cases were evaluated between the time July 2002 and January 2003 by means of their liver size and steatosis degree, midhepatic vein (MHV) flow patern, portal vein (PV) flow rate and diameter,hepatic artery (HA) spectral flow values. When the ultrasonography (US) and CDUS measurements of patients in the patient and control groups were compared ; the difference between the two groups were significant in their liver size (P< 0.05) and insignificant in their other parameters liver PV diameter velocity time, HA peak systolic end-diastolic velocity and resistive index (RI) (p> 0.05). MHV was normal, dumped and flat in 10 (26.3 %), 8 (21 %) and 20 (52.6 %) of our individuals in the patient group respectively. The difference was found to be significant when MHV pattern of patients having grade I and grade II hepatosteatosis were determined as normal and pathological (P <0.05). The difference between the two groups in their PV velocity time were found to be significant (P< 0.05). Relying on the findings of our study ; we think that there is a positive relation between the degree of hepatosteatosis in liver with the variations in MHV flow pattern and the increase in liver size. We conclude that additional to clinical findings CDU and spectral flow values can be useful in determining the destruction of liver parenchyme in chronic liver diseases like hepatosteatosis. Key Words : Diabetes mellitus, hepatosteatosis, color Doppler ultrasonography IV