Türkiye bitki örtüsü türlerinin holdridge yaşam alanları yaklaşımı ile belirlenmesi

Abstract

Holdridge yöntemi, iklim ve bitki örtüsü arasındaki ilişkiyi çok iyi yansıtan önemli sınıflandırma yöntemlerinden biridir. Bu önemli sınıflandırma yönteminin ülkemiz üzerinde ayrıntılı olarak henüz çalışılmamış olması bir eksikliktir. Buradan hareketle yapılan bu çalışma Türkiye'nin potansiyel yaşam alanlarının tespit edilmesi ve bu tespit edilen yaşam alanlarının arazide var olan bitki örtüsü türleriyle karşılaştırılması amaçlanmıştır. Toplamında 243 tane istasyonun aylık ortalama sıcaklık ve aylık toplam yağış verileri Meteoroloji Genel Müdürlüğü tarafından sağlanırken bir diğer veri seti olan meşcere verileri Orman Genel Müdürlüğü tarafından sağlandı. İlgili istasyonlara ait eksik veriler Fortran95 temelli özel bir yazılım yardımıyla tamamlandı. İşlenmeye hazır hale getirilen veriler ArcGIS 10.2 Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) programında mekânsal ve tematik yöntemlerle haritalandırıldı. Buna göre ülkemiz potansiyel olarak Holdrige yaşam alanlarından 12 tanesinin özelliklerini barındırmaktadır. Bu yaşam alanlarının kapladıkları alanlar birbirinden çok farklı olmasına rağmen temelde `Serin Ilıman Step`, `Sıcak Ilıman Kuru Orman` ve `Serin Ilıman Nemli Orman` yaşam alanlarına ait özellikler ağır basmaktadır. Karadeniz, Akdeniz ve Doğu Anadolu bölgesi yaşam alanları açısından diğer bölgelere göre daha zengin bir görünüme sahip olduğu belirlenmiştir. Bununla beraber tespit edilen yaşam alanları kimi yerlerde arazideki bitki örtüsü türleriyle iyi düzeyde örtüşürken kimi yerlerde de bitki örtüsüyle uyuşmadığı ortaya çıkmıştır. Durumun bu şekilde çıkmasında yanlış arazi kullanımı, küresel iklim değişikliği kuvvetli ihtimaller arasındadır. Çalışmanın, çevre düzenlemesi ve ağaçlandırma faaliyetlerinde bulunan karar vericilere destekler sunacağı kanısındayız.

The Holdridge Life Zones (HLZ) approach is one of the important classification methods that very well reflects the relationship between climate and vegetation cover. This method has not yet been investigaeted in detail for Turkey. Therefore, the aim of this Thesis is to apply HLZ for detecting potential life zones and comparing the obtained results with the real vegetation types in the field. The data sets used in the study is obtained from 243 meteorology stations provided by the Turkish State of Meteorology. The forest and vegatetion related data sets were obtained from General Directorate of Forestry. The missing data in the relevant stations is completed by kriging method via develeoped o source code based on Fortran 95. The maps of HLZ were prepared by the ArcGIS 10.2 software, Geographic Information Systems (GIS). The results show that Turkey has 12 types of HLZ. Although the areas covered by these HLZ are very different from each other, basically the properties belonging to the `Cool Temperate Step`, `Warm Temperate Dry Forest` and `Cool Temperate Moist Forest` clasees are dominant. Black Sea basin has a richer appearance in terms of HLZ while comparing with the HLZ of the Mediterranean basin and Eastern Anatolia regions. However, the determined HL Zones at some places overlap well with the vegetation types in the related area. However, some regions do not match the vegetation cover due to posiblly incorrect land use and climate change. This study expects to contribute to the policy-makers who prepare environmental management plans.