Bayramiç folkloru

Abstract

Folklor, bir toplumun temelinde var olan dünya görüşü, gelenek-görenek, örf-âdet, inanış ve uygulamalar gibi değerler bütününü inceleyen bir bilim dalıdır. Folklor ürünleri yüzyıllar boyunca sözlü ve yazılı kaynakların aracılığıyla bir sonraki nesle aktarılsa da teknoloji alanındaki gelişmeler, değişen sosyo-kültürel ve ekonomik şartlar hayatın hemen her aşamasında olduğu gibi folkloru da etkilemektedir. Ülkemizde bölgesel nitelikte halk kültürü derlemelerinin geçmişi Cumhuriyet'in ilk yıllarına kadar dayanır. Bu süreç çeşitli kurumların girişimleriyle başlamış ve sonrasında akademik alanda yapılan monografik çalışmalar ile günümüze kadar gelmiştir. Yöresel ölçekte yapılan bu incelemeler, ilgili sahaya ait folklor ögelerinin kayıt altına alınarak toplu bir kültür arşivi oluşturulması bakımından büyük önem arz etmektedir.Çanakkale ilinin güneyinde yer alan Bayramiç ilçesi gerek sahip olduğu coğrafî konum itibariyle gerekse de sosyolojik ve kültürel yapısı bakımından Ege ve Marmara bölgeleri arasında bir geçiş noktasında bulunmaktadır. Bu çalışmada Bayramiç ilçe merkezi ve örneklem olarak seçilen belde ve köylerine mensup kaynak kişilerden yapılan derlemeler yarı yapılandırılmış mülakat ve katılımlı gözlem formları kullanılarak kayıt altına alınmış, akabinde folklor disiplininin öngördüğü tekniklerle tasnif ve analiz edilmiştir. Kaynak kişilerin belirlenmesinde yerleşim yerinin coğrafi konumu (Dağ köyü, ova köyü vb.), kaynak kişilerin kültürel alt kimliklerinin (Manav, Tahtacı, Yörük vb.) çeşitliliği, geleneği yaşatma ve aktarma kabiliyeti gibi ölçütler dikkate alınmıştır. Ayrıca bilgisine başvurulan kaynak kişilerin yaşı, cinsiyeti, mesleği, eğitim durumu vb. özelliklerin heterojen bir dağılıma sahip olmasına özen gösterilmiştir. Bu tez ile yöreye ait kültürel birikimi kayıt altına alarak, sonraki süreçte daha farklı ve geniş çaplı araştırmalara kaynaklık etmek amaçlanmaktadır.Anahtar Sözcükler: Çanakkale, Bayramiç, Folklor, Halk Edebiyatı, Geçiş Dönemleri, Ritüeller.

Folklore is a discipline that examines the whole of values such as world-view, traditions, customs, beliefs and practices which are at the basis of a society. Although folklore products have been transferred to the next generation through oral and written sources for centuries, developments in the field of technology, as well as changing socio-cultural and economic conditions, affect folklore as well as in almost every stage of life. In our country, the history of regional cultural compilations of folk culture dates back to the first years of the Republic. This process started with the initiatives of various institutions and it has come up to the present day with monographic studies conducted in the academic field. These studies on a regional scale are of great importance in terms of creating a collective culture archive by recording the folklore elements of the related field.The county of Bayramic, which is located in the south of Çanakkale, is at a crossing point between the Aegean and Marmara regions due to its geographical location and its sociological and cultural structure. In this study, the compilations made from Bayramiç county center and sample people from the villages selected as samples were recorded using semi-structured interviews and participatory observation forms, then, it was classified and analyzed by the techniques which are determined by the discipline of folklore. Criteria such as the geographic location of the settlement (mountain village, lowland village, etc.), the diversity of the cultural sub-identities of the source people (Manav, Tahtacı, Yörük etc.), the ability to live and transfer the tradition of source people were taken into account. In addition, the age, gender, occupation, educational status, etc. of the source persons who are referred for knowledge. Attention was given to the heterogeneous distribution of features. With this thesis, it is aimed to record the cultural heritage belonging to the region and to source different and wide-ranging researches in the next process.Key Words: Çanakkale, Bayramic, Folklore, Folk Literature, Transition Periods, Rituals.