Travma hastalarında morbidite ve mortalitenin tahmininde travma skorlarının karşılaştırılması

Abstract

Bu çalışmada travmalı olgularda anatomik ve fizyolojik skorlama sistemleri (TRISS, RTS,ISS,NISS) birbiriyle karşılaştırılarak, mortalite ve morbiditeyi hangi travma skorunun en doğru ve güvenilir bir şekilde tahmin ettiğinin araştırılması amaçlandı.Çalışmamız, Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Acil Servisi'ne 15.11.2009-15.07.2010 tarihleri arasındaki 8 aylık dönemde travma nedeniyle başvuran 633 hastanın kesitsel olarak incelenmesi yöntemiyle yapıldı. Çalışmaya 16 yaş ve üzerindeki künt ve penetran travmalı (trafik kazası, darp, düşme, ateşli silah yaralanması, delici-kesici alet yaralanması gibi) hastalar dahil edildi. Çalışmamızın verileri SPSS (Ver:14,0) programına yüklenerek, verilerin değerlendirilmesi için Khi-kare testi, iki ortalama arasındaki farkın önemlilik testi, Man Whitney U testi ve korelasyon analizi uygulanmıştır. Verilerimiz tablolarda aritmetik ortalama ± standart sapma şeklinde belirtilip, yanılma düzeyi 0,05 olarak alınmıştır.Hastaların geliş anındaki travma skorları (ISS, NISS, RTS, TRISS) hesaplandı. Hastaneye yatırılanların yoğun bakımda ve mekanik ventilatörde takip edilip edilmediği, takip edildi ise hastane, yoğun bakım ve mekanik ventilatörde kalış süresi ve mortalite durumları kaydedildi. Hastaneye yatırılmaksızın ayaktan tedavi edilenlerin de travma skorları hesaplandı. Bu sonuçlardan yola çıkılarak hangi skorun hastanede yatış, yoğun bakım ve mekanik ventilatör ihtiyacını ve süresini daha iyi belirlediği ve mortaliteyi daha iyi öngördüğü araştırıldı.Çalışmamızda TRISS, RTS, ISS ve NISS skorlarının hepsinin de mortaliteyi ve hastanede yatış süresini aynı derecede ve anlamlı bir şekilde öngördüğünü saptadık. Hastaneye yatış gereksinimini ve yoğunbakımda yatış gereksinimini tüm skorlar tahmin edebilmekle birlikte, bu konuda NISS ve ISS gibi anatomik skorlama sistemleri, TRISS ve RTS'den daha üstün bulundu. Yoğunbakımda yatış süresini en iyi TRISS olmak üzere ikinci sırada RTS ve NISS öngörmekte idi. Fakat ISS'nin bu konuda belirleyici olmadığını gördük. Mekanik ventilatör gereksinimini tüm skorlar öngörebilmekle birlikte, TRISS ve RTS anatomik skorlama sistemlerinden daha iyi bulundu. Mekanik ventilatörde kalış süresini ise sadece TRISS tahmin edebilmektedir.Sonuç olarak hastaneye yatış gereksinimini ve yoğunbakımda yatış gereksinimini anatomik skorlama sistemleri olan NISS ve ISS'nin; yoğunbakımda yatış süresi ve mekanik ventilatörle ilgili süreci ise anatomofizyolojik skor olan TRISS'ın daha iyi öngördüğünü tesbit ettik.Anahtar Sözcükler: 1.Travma, 2. Travma skorları, 3. Mortalite, 4. Morbidite

The aim of this study was to evaluate which trauma score estimates mortality and morbidity by the most accurately and reliable way, as comparing the anatomical and physiological trauma scoring systems (TRISS, RTS, ISS, NISS) to each other on trauma cases.Our study was performed with cross-sectional method on 633 patients admitted for trauma to Cumhuriyet University, Faculty of Medicine Emergency Department between the dates 15.11.2009 and 15.07.2010 during 8 months period. Blunt and penetrating trauma patients (as traffic accidents, assaults, falls, gun shot wounds, sharp injuries) aged 16 and over were included to the study. Studying trial data in SPSS computer program (Version 14,0), chi-square test, independent sample t- test, Mann-Whitney U test and correlation analysis were performed to assess the data. Our trial data were specified as of Arithmetical mean ± standart deviation (normal frequency curve ,coefficient of variation) and Std. error mean was 0,05.Trauma scores of patients at the time of arrival were calculated (TRISS, RTS, ISS, NISS). After the observation of hospitalized patients, whether the follow-up was done in intensive care unit and mechanical ventilation or not and if it was; length of hospitalization, intensive care and mechanical ventilation and mortality situations were registered. Besides, trauma scores of out patients (not hospitalized) were calculated. On the basis of these results, we analyzed which score determinate the duration and requirement of hospitalisation, intensive care and mechanical ventilator and predict mortality much better than the other.In our study, we determined, all TRISS, RTS, ISS and NISS trauma scores predict correctly mortality and hospital length of stay follow-up. Although all the scores could predict the requirement of hospitalisation and requirement of intensive care unit , on this issue, anatomical scoring systems as NISS and ISS were found more pre eminent than the TRISS and RTS. Including the first rank TRISS predicted the length of staying in intensive care unit, also RTS and NISS predicted in the second line. But, we detected that ISS was not deterministic on this issue. Notwithstanding the requirement of mechanical ventilator could be predicted by all trauma scors, but TRISS and RTS were found more useful than the anatomical scoring systems. Only TRISS can predict the length of staying mechanical ventilation.In conclusion, we determined that the anatomical scoring systems; NISS and ISS are better to predict the requirement of hospitalisation with requirement of intensive care unit; and the anatomophysiological score; TRISS is better to predict the process about the mechanical ventilation with length of staying in intensive care unit.Keywords: 1. Trauma, 2. Trauma score, 3.mortality, 4. morbidity