Sivas il merkezinde 60 yaş ve üzeri bireylerde, uyku kalitesi, gündüz uykululuk hali,beslenme durumu ve bunların kognitif fonksiyonlarla ilişkisi

Abstract

Bu çalışmada yaşlı populasyonda uyku kalitesi, gündüz uykululuk hali, beslenme durumu ve bunların kognitif fonksiyonlar ile bağlantısının tanımlamak ve yaşlıların kognitif fonksiyonlarını etkileyen etkenlerin araştırmak amaçlandı.Çalışma Sivas il merkezinde evde yaşayan yaşlılar ile yapıldı. Sivas il merkezinde evinde yaşayan 60 yaş ve üzeri 500 yaşlı çalışmaya alındı. Katılımcılara Standardize Mini Mental Test (SMMT), Pittsburg Uyku Kalitesi İndeksi (PUKİ), Eppworth Uykuluk Ölçeği (EUÖ) ve Mini Nütrisyon Anketi (MNA) uygulandı. Testler yüz yüze görüşme yöntemi ile yapılmış, ayrıca boy uzunluğu ve vücut ağırlığı ölçümleri alınarak Beden Kitle İndeksi değerleri hesaplanmıştır.Çalışmaya yaş ortalaması 68,85±6,8 olan, 258'i (%51,6) kadın, 242'si (%48,4) erkek toplam 500 birey alındı. Katılımcıların ortanca (çeyrekler arası aralık-ÇAA) SMMT puanı 27 (24-28) idi. Katılımcıların kognitif fonksiyonları üzerinde ileri yaşın, kadın cinsiyetin, düşük eğitim düzeyi ve sosyoekonomik düzeyin, sosyal destek yetersizliği ve yalnız yaşamanın önemli düzeyde etkisi olduğu bulundu.Ortanca (ÇAA) PUKİ toplam puanı demansı olanlarda 8 (5-12), demansı olmayanlarda ise 4 (2-8)'tü. Demansı olan yaşlılarda uyku kalitesi olmayanlara göre daha kötüydü. Ortanca (ÇAA) EUÖ puanı demansı olan katılımcılarda 10 (7-12), olmayanlarda ise 5 (2-9) idi. Gündüz uykululuk hali olan bireylerin kognitif fonksiyon bozukluğu ile arasında anlamlı pozitif korelasyon olduğu tespit edildi. Mini nutrisyonel değerlendirme testi sonucu 32 (%6,4) hastada malnütrisyon ve 145 (%29) hastada ise malnütrisyon riski tespit edildi. Kognitif fonksiyon bozukluğu ile beslenme bozukluğu arasında da istatistiksel olarak anlamlı pozitif korelasyon mevcuttu .Yaşlıların kognitif fonksiyonları üzerine cinsiyetin, yaşın, eğitim düzeyininin, ekonomik durumun ve sosyal desteğin önemli etkileri olduğu saptandı. Gündüz uyuklamamak, iyi uyku kalitesi ve iyi beslenme durumu ile kognitif performans artışı arasında pozitif yönde anlamlı ilişki bulundu.Anahtar Kelimeler: Uyku Kalitesi, Yaşlılık, Kognisyon, Nütrisyon , Gündüz uykululuk hali.

The aims of this study were to determine the quality of sleep, daytime sleepiness, nutritional status and cognitive function of elderly people living at home and analyze the risk factors that affect on cognitive function of those individuals.The population of this study includes elderly people living at home in Sivas city center of Turkey. Study sample consisted of eldery people whose ages are 60 and over, living at home (n=500). Mini Mental State Examination (MMSE), Pittsburg Sleep Quality Index (PSQI), Eppworth Sleepiness Scale (ESS) and Mini Nutritional Assessment (MNA) were applied to the participants. The data were collected with face to face interview method and anthropometrics measurements were made.Two hundred and fifty eight (%51,6) women and 242 (%48,4) men with an average age of 68,85±6,8 were included into the study. The median (interquartile range-IQR) SMMT score of the participants was 27 (24-28). Accoding to the study; their cognitive function was affected by a number of factors such as older age, female gender, less education, low economy and living alone.The median (IQR) PSQI total score was 8 (5-12) in the participants with dementia and 4 (2-8) in the participants without dementia. Sleep quality was worse in the participants with dementia. The median (IQR) ESS score was 10 (7-12) in the participants with dementia and 5 (2-9) in the participants without dementia. Individuals with daytime sleepiness had significantly lower scores of MMSE. Malnutrition and malnutrition risk were detected in 32 (%6,4) and 145 (%29) participants, respectively. Significant differences were found between the patients with low MNA test scores and the cognitive function.The gender, age, education, economy and social support of elderly people had great effects on their cognitive function. There were significant associations between better nutritional status, sleep quality, daytime sleepiness and better cognitive performance.Key Words: Sleep Quality, Elderly, Cognitive, Nutrition, Daytime sleepness.