KOAH`lı hastalarda hastalık algısının yaşam kalitesine etkisi

Abstract

Araştırma, KOAH'lı hastalarda hastalık algısının yaşam kalitesine etkisini belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini, 1 Mart 2018-1 Eylül 2018 tarihleri arasında Balıkesir Dursunbey Devlet Hastanesi Dahiliye Kliniği'nde yatarak tedavi gören 105 KOAH'lı hasta oluşturmuştur. Veriler, hastaların sosyodemografik ve hastalığa ilişkin özelliklerini belirlemeye yönelik `Kişisel Bilgi Formu`, yaşam kalitelerini ve hastalık algılarını belirlemek amacıyla `SF-36 Yaşam Kalitesi Ölçeği` ve `Hastalık Algısı Ölçeği` kullanılarak toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde sayı, yüzde, ortalama, standart sapma, Kruskal-Wallis testi, Mann-Whitney U testi, bağımsız örneklem t testi, tek yönlü ANOVA testi ve Spearman korelasyon analizi kullanılmıştır. Araştırmaya katılan hastaların, hastalık algısı ölçeği alt boyutlarından olan hastalık belirtileri boyutunun puan ortalaması 4,1±2,0 olarak bulunmuş olup, hastaların hastalığın başlangıcından beri en fazla soluk almada güçlük yaşadığı ve en çok bu belirtiyi hastalıkları ile ilişkilendirdikleri tespit edilmiştir. Hastaların hastalık hakkındaki görüşleri ile ilgili alt boyutlarından, süre (akut/kronik) (18,3±1,7) ve kişisel kontrol (18,3±2,1) puan ortalamalarının diğer alt boyutlara göre yüksek olduğu belirlenmiştir. Hastaların en çok risk faktörleri (17,5±4,0) ve psikolojik atıfları (13,7±4,1) olası hastalık nedenleri olarak gördükleri tespit edilmiştir. SF-36 yaşam kalitesi ölçeği alt boyutlarından ise fiziksel fonksiyon (19,64±4,73) puan ortalamasının diğer alt boyutlardan daha yüksek değere sahip olduğu bulunmuştur. HAÖ alt boyutlarından hastalık belirtileri, sonuçlar, hastalığı anlayabilme ve duygusal temsiller ile SF-36 yaşam kalitesi ölçeğinin tüm alt boyutları arasında negatif yönlü anlamlı ilişki olduğu belirlenirken, HAÖ'nün kişisel kontrol ve tedavi kontrolü alt boyutlarının yaşam kalitesini pozitif yönde etkilediği tespit edilmiştir (p<0,05). Araştırmada hastalık algısının çoğu alt boyutunun yaşam kalitesini etkilediği saptanmıştır. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda; KOAH hastalarının, takip ve tedavi sürecinde hastalık algıları değerlendirilerek, olumsuz algıların belirlenmesi ve bu algıların pozitif yönde değiştirilmesi için gerekli önlemlerin alınarak hastaların yaşam kalitelerinin yükseltilmeye çalışılması önerilerinde bulunulmuştur.

This research has been conducted as an identifier to determine the effect of illness perception on quality of life in COPD patients. The sample of the research is consisted of 105 COPD patients who were hospitalized in the Internal Diseases Clinic of Balıkesir Dursunbey State Hospital between 1 March 2018 and 1 September 2018. The data were collected that by using `Personal Information Form` to determine the sociodemographic and disease-related characteristics of the patients and by using `SF-36 Quality of Life Scale` and `Ilness Perception Questionnaire (IPQ)` to determine the quality of life and ilness perception. In the evaluation of data: number, percentage, mean, standard deviation, Kruskal-Wallis test, Mann-Whitney U test, independent sample t test, one-way ANOVA test and Spearmankorrelation analysis were used. The mean score of the disease symptoms from IPQ sub-dimensions was found to be 4,1±2,0 and the patients had the greatest difficulty in breathing since the onset of the disease and it was found that they mostly associated this symptom with their diseases. Sub-dimensions of the patients about their opinions about the disease; timeline (acute/chronic) (18,3±1,7) and personal control (18,3±2,1) scores were higher than the other sub-dimensions. It was determined that the most risk factors (17,5±4,0) and psychological references (13,7±4,1) were seen as possible causes of disease by the patients. SF-36 quality of life subscale scores of physical function (19,64±4,73) was found to be higher than other sub-dimensions. While there are significant negative correlations between the disease symptoms, outcomes, disease understanding and emotional representations and all sub-dimensions of SF-36 quality of life scale among the sub-dimensions of IPQ, personal control and treatment control from sub-dimensions of IPQ have a positive effect on the quality of life (p <0,05). In the study, it was found that the perception of the disease affected the quality of life most of the sub-dimension. According to the results obtained; In the follow-up and treatment process of COPD patients, evaluating the disease perceptions, by determining the negative perceptions and taking the necessary measures to change these perceptions positively, it has been suggested to try to increase the quality of life of the patients.