21-65 yaş arası kadınların serviks kanserine yönelik bilgi ve davranışlarının sağlık inanç modeline göre değerlendirilmesi

Abstract

Araştırma, 21-65 yaş arası kadınların serviks kanserine yönelik bilgi, tutum ve davranışlarının sağlık inanç modeline göre değerlendirilmesi için anatitik tipte yapılmıştır. Araştırmanın evreni Güzelbahçe 3 numaralı Yelki Aile Sağlığı Merkezi (ASM) 3513006 numaralı aile hekimliği birimine kayıtlı bulunan 1193 kadından oluşturulmuştur. Araştırmanın örneklemi %5 hata ve 0,5 olasılık yöntemi ile (n) 291 kişi olarak hesaplanmıştır. Veriler 1 Aralık 2017- 1 Mart 2018 tarihleri arasında ASM'ye çeşitli nedenlerle başvuran, örnekleme kriterlerine uygun, araştırmaya katılmayı kabul eden kadınlardan toplanmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından literatür bilgisi doğrultusunda hazırlanan kişisel bilgi formu ve `Rahim Ağzı Kanseri ve Pap Smear Testi Sağlık İnanç Modeli Ölçeği` kullanılmıştır. Katılımcılarla yapılan yüz yüze görüşmenin süresi ortalama 30-35 dakika sürmüştür. Verinin istatistiksel analizi SPSS 23.0 istatistik paket programında yapılmıştır. Çalışmanın anlamlılık düzeyi α=0,05 olarak belirlenmiştir. Katılımcıların Rahim Ağzı kanseri ve Pap smear testi Sağlık İnanç Modeli Ölçeği alt boyut puanlarına bakıldığında; duyarlılık otalama puanı 8,06±3,32, önemseme ortalama puanı 23,36±7,31, yarar ortalama puanı 34,23±5,79, sağlık motivasyon ortalama puanı 9,84±3,33, engeller ortalama puanı 25,98±10,45 olarak saptanmıştır. Katılımcıları serviks kanseri bilgi düzeyi ile yarar motivasyon algısı ve engel algısı puanları arasında, serviks kanseri risk faktörleri bilgi düzeyleri ile yarar motivasyon algısı, sağlık motivasyonu algısı ve engel algısı puanları arasında, serviks kanseri önlenebilir olma bilgi düzeyleri ile yarar motivasyon algısı, sağlık motivasyonu algısı ve engel algısı puanları arasında anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştirAraştırmadan elde edilen verilere göre sağlığı sürdürmeyi, geliştirmeyi, hastalıklarını erken saptamayı önemsemenin, sağlık düzeylerini geliştirmek amacıyla yeni bilgiler araştırmanın ve pap smear tarama testi hakkında bilgi sahibi olmanın kadınların servikal kanserinin erken tanısına ilişkin tarama testlerine katılımı etkilediği saptanmıştır.

This analytical study assessed the knowledge, attitudes, and behaviors of women aged between 21 and 65 about cervical cancer based on the Health Belief Model. The study population included 1193 women registered at the family practice unit number 3513006 of Güzelbahçe Yelki Family Medical Center (FMC) number 3. The study sample was calculated to be (n) 291 individuals for a 5% error and 0.5 probability. Data were collected from women who visited the FMC for various reasons between December 1, 2017 and March 1, 2018, met the inclusion criteria, and agreed to participate in the study. A personal information form developed by the researchers based on the related literature and the `Health Belief Model Scale for Cervical Cancer and Pap Smear Test` were used as data collection tools. Face-to-face interviews with the participants took approximately 30-35 minutes. The data were analyzed using SPSS 23.0 program. The significance level was accepted as α=0.05. The subscale scores of participants on the Health Belief Model Scale for Cervical Cancer and Pap Smear Test were as follows: the mean susceptibility score was 8.06±3.32, mean seriousness score was 23.36±7.31, mean benefit score was 34.23±5.79, mean health motivation score was 9.84±3.33, and mean obstacles score was 25.98±10.45. A statistically significant difference was found between the participants' knowledge level of cervical cancer and perception of benefit and obstacles scores. In addition, a statistically significant difference was found between the participants' knowledge level of risk factors of cervical cancer and perception of health motivation and obstacles scores. Similarly, a statistically significant difference was found between the participants' knowledge level of preventing cervical cancer and perceptions of benefit, health motivation, and obstacles scores.The study found that caring about maintaining and improving health and preventing diseases, searching for new information to improve health, and having knowledge about Pap smear screening tests affected women's participation in screening tests for the early diagnosis of cervical cancer.