Kadınlarda toplumsal cinsiyet rolleri ile erken dönem uyum bozucu şemalar, şema başa çıkma biçimleri ve beden imgesi baş etme stratejilerinin ilişkisi

Abstract

Amaç: Yapılan bu çalışmanın amacı kadınlarda toplumsal cinsiyet rolleri ile erken dönem uyum bozucu şemalar, şema başa çıkma biçimleri ve beden imgesi baş etme stratejilerinin ilişkisinin incelemesidir.Yöntem: Bölgelerde ve meslek gruplarında ve diğer sosyo demografik değişkenleri ayırt etmeksizin gönüllülük temelinde katılım sağlamak koşuluyla 1000 kişilik örnekleme seçkisiz olarak ulaşılmıştır. Örneklemi oluşturan katılımcılar, gönüllülük esası dikkate alınarak araştırmaya dâhil edilmiştir. Araştırmada Kişisel Bilgi Formu, Toplumsal Cinsiyet Roller Tutum Ölçeği, Young Şema Ölçeği, Beden Imgesi Baş Etme Stratejileri Ölçeği, Young Kaçınma Ölçeği ve Young Telafi Ölçeği kullanılmıştır. Veri toplama araçları ile elde edilen veriler bilgisayar ortamına sayısal ifade olarak girilmiş ve bu veriler sosyal bilimler için istatistik paket programı (SPSS 25) kullanılarak istatistiksel analiz edilmiştir.Bulgular: Gelenekçi tutum ile duygusal yoksunluk, sosyal izolasyon/güvensizlik, terk edilme, kusurluluk şemaları arasında pozitif ilişki saptanmıştır. Kusurluluk, duygusal yoksunluk ve terkedilme ile eşitlikçi tutum arasında negatif ilişkili bulunmuştur. Bu çalışmada, Gelenekçi tutum ile başarısızlık, tehditler karşısında dayanıksızlık, iç içe geçme/bağımlılık şemaları arasında pozitif ilişki saptandı. Bu şemaların hepsi eşitlikçi tutum ile negatif ilişkili bulundu. Gelenekçi tutum ile onay arayıcılık ve kendini feda şemaları arasında pozitif ilişki saptanmıştır. Bu şemalar ile eşitlikçi tutum arasında herhangi bir ilişki saptanmamıştır. Gelenekçi tutum ile cezalandırma, duyguları bastırma, yüksek standartlar ve karamsarlık şemaları arasında pozitif ilişki saptanmıştır. Duyguları bastırma ve karamsarlık şemaları eşitlikçi tutum ile negatif ilişkili bulunmuştur.Toplumsal cinsiyet rolleri alt boyutu eşitlikçi tutum artıkça, olumlu mantıksal kabullenme ve görünüşü düzeltme puanları artmakta ve kaçınma puanları azalmaktadır. Geleneksel tutum puanları artıkça, görünüşü düzeltme ve kaçınma puanları artmaktadır. Çalışmamızda, young şemanın alt boyutu olan başarısızlık, terk edilme, sosyal izolasyon/güvensizlik, onay arayıcılık, tehditler karşısında dayanıksızlık, yüksek standartların görünüşünü düzeltmeyi pozitif yönde anlamlı düzeyde yordadığı görüldü. En fazla yüksek standartlar, onay arayıcılık, başarısızlığın görünüşü düzeltme üzerinde anlamlı bir yordayıcı olduğu görülmektedir. Young Şema Ölçeğinin alt boyutu olan başarısızlık, iç içe geçme/ bağımlılık, terk edilme, kusurluluk, karamsarlık, sosyal izolasyon/güvensizlik, duygularını bastırma, onay arayıcılık, tehditler karşısında dayanıksızlık, yüksek standartlar, duygusal yoksunluğun kaçınmayı pozitif yönde anlamlı düzeyde yordadığı görülmektedir. Kusurluluk, terk edilme, duyguları bastırma, tehditler karşısında dayanıksızlık şemalarının kaçınma üzerinde daha anlamlı bir yordayıcılar olduğu saptandı. Young Şema Ölçeğinin alt boyutu olan sosyal izolasyon, terk edilme, cezalandırma, ayrıcalıklılık/yetersiz özdenetimin olumlu mantıksal kabullenme üzerinde anlamlı bir yordayıcı olduğu bulundu. Terkedilme, cezalandırma, ayrıcalıklılık/yetersiz özdenetimin etkisi pozitif ve sosyal izolasyonun etkisi negatifti.Sonuç: Çalışmanın sonuçları kapsamında toplumsal cinsiyetlerinin erken dönem uyum bozucu şemaların oluşumunda etkili olduğu ve alanyazında yapılmış çalışmalarla sonuçlar desteklenmiştir.

Aim: This study was conducted to investigate the relationship between socıal gender roles and early maladaptive schemas scheme counting strategies and body ımage coping strategies in women.Method: Our study group contains 1000 individuals who lives in Istanbul city and volunteered into this research. Personal İnformation Form, Gender Roles Attitude Scale, Young Schema Scale, Body İmage Coping Strategies Scale, Young Avoidance Scale and Young Compensation Scale were used. The data obtained with the data collection tools were entered into the computer as a numerical expression. The obtained data were analyzed using SPSS 25.0 package program.Results: A positive relationship was found between the traditional attitude and the emotional deprivation, social ısolation / ınsecurity, abandonment, and ımperfection schemes. Imperfection was found to be negatively correlated between emotional deprivation and abandonment and egalitarian attitude. In our study, a positive relationship was found between the traditionalist attitude and failure, vulnerability against threats andnesting / addiction schemes. Also a positive correlation was found between the traditional attitude and the Approval Seeking and Self Sacrifice schemes. But no relation was found between these schemes and egalitarian attitude. A positive relation was found between the traditional attitude and punishment, suppression of emotions, high standards and pessimism schemes. The emotion suppression and pessimism schemes were negatively related to the egalitarian attitude. As the gender roles sub-dimension increases the egalitarian attitude, positive logical acceptance and appearance correction scores increase and avoidance scores decrease. As the traditional attitude scores increase, the appearance correction and avoidance scores increase.In our study, failure, abandonment, social ısolation / ınsecurity, seeking approval, seizure against vulnerabilities, which is the sub-dimension of young schema scale, positively predicted correcting the appearance of high standards. It seems to be a significant predictor of highest standards, seeking approval, and correcting the appearance of failure. Failure, intertwining / dependence, abandonment, imperfection, pessimism, social isolation / insecurity, suppression of emotions, approval seeking, threat against threats, high standards, emotional deprivation, which are the sub-dimensions of Young schema scale, positively predict avoidance. It was determined that the schemes of imperfection, abandonment, suppression of emotions, and vulnerability in the face of threats were more significant predictors of avoidance. Social Isolation, abandonment, punishment, privilege / insufficient self-control, which are the sub-dimensions of Young schema, were found to be a significant predictor of positive logical acceptance. But the effect of abandonment, punishment, privilege / insufficient self-control was positive. The effect of social isolation was negative.Conclusion: Within the scope of the results of the study, it was found that gender was effective in the formation of early adaptation schemes and the studies conducted in the literature were supported.