Havalı silahlar atış branşında faaliyet gösteren sporcuların kalp hızı değişkenliğinin (KHD) atış performansına etkisinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, havalı tabanca sporcularının dinlenik durumdaki KHD değerlerine göre kuru tetik (puansız) ve müsabaka (puanlı) atışları sırasındaki Kalp Hızı Değişkenliğinde (KHD) görülen farklılıklar ve bu farkların atış performansı üzerine etkisi incelenmiştir. Çalışmaya Türkiye Atıcılık ve Avcılık Federasyonu bünyesindeki 4 amatör ve 4 elit seviyede olmak üzere toplamda 8 sporcu katılmıştır. Her sporcu için sırasıyla 5 dakikalık dinlenik (oturur vaziyette), 20 kuru tetik ve 20 müsabaka atışı süresince KHD ölçümleri alınmıştır. Atış performansı ölçümü için uluslararası geçerliliği olan atış poligonu ve hedef sistemleri kullanılmıştır. KHD ölçümleri Polar H7 cihazı ile yapılmış, ölçümler Elite HRV programı ile kayıt altına alınmış, veriler Kubios HRV yazılımı ile rakamsal değerlere çevrilmiştir. Elde edilen tüm değerlerin istatistiksel olarak anlamlılığı IBM SPSS 25 programı ile analiz edilmiştir. Çalışmamızda sporcuların müsabaka puanları ile dinlenik KHD verileri arasında orta düzeyde negatif yönde korelasyon (r=-0,524) tespit edilmiştir. Çalışmanın henüz başında kayıt altına alınan 5 dakikalık dinlenik durumdaki KHD verilerinde amatör grubun daha yüksek KHD verilerine sahip olmasının, yapılan birçok çalışmada da ortaya konduğu gibi yaş, haftalık egzersiz süresi ve VKİ ile ilişkili olduğu düşünülmektedir. Sporcuların dinlenik durumdaki KHD değerleri ile kuru tetik ve müsabaka sürecinde alınan KHD değerlerin değişimi incelendiğinde, amatör ve elit sporcuların kuru tetik KHD değerlerinde anlamlı fark tespit edilmemiştir. Müsabaka atışlarına geçildiğinde amatör sporcuların KHD değerlerinde anlamlı fark tespit edilirken (p=0,020), elit sporcularda ise anlamlı fark görülmemiştir. KHD verilerini olumsuz yönde etkileyecek kaygı ve stres ortamının kuru tetik atışları sürecinde oluşmadığı, müsabaka atışları sırasında rastlanan KHD değerlerindeki düşüşün ise puan kaygısı ve stres ortamından kaynaklı olduğu düşünülmektedir.

In this study, the differences observed in the heart rate variability (HRV) of air pistol shooters during rest state, dry fire (pointless) state and competition (with points) shots state. Afterwards the effects of these differences on shooting performance were studied. A total of eight shooters participated in this study, of which four were amateur and four were elite level shooters in the Turkish Shooting and Hunting Federation. For each shooter, HRV measurements were taken during a five-minute rest state (sitting), 20 dry fire state and 20 competition shots state. Internationally approved shooting range and target systems were used for shooting performance measurement. HRV data were collected with a Polar H7 device, and measurements were recorded using the Elite HRV program. Data were converted to numerical values with Kubios HRV software and all values were analyzed with IBM SPSS 25. A moderate negative correlation (r = -0,524) was detected between shooting scores and HRV data. It is believed the higher HRV data recorded during the five-minute rest period at the beginning of the study is indicative of the amateur group's age, body mass index (BMl) and exercise duration immediately prior, as has been shown in many studies. When the rate of change between HRV values of shooters at rest state, participating in dry fire state and in competition state were analyzed, no significant difference was found in the dry fire HRV values of either amateur or elite shooters. During competition shots state, there was a significant difference in the HRV values of amateur shooters (p = 0,02) but there was no significant difference in that of elite shooters. It is thought that the anxiety and stress situation that will adversely affect the HRV data do not occur during the dry fire, on the other hand the decrease in the HRV values encountered during the competition shots is due to the score anxiety and stress status. It is believed that elite athletes can manage this situation better than amateurs.